Ел Президентінің тапсырмасына сәйкес, мемлекеттің демографиялық саясатының өзегінде аналардың денсаулығын қорғау, бала тууға қолайлы жағдай жасау және жүктілікті ғылыми тұрғыдан жоспарлау мәдениетін қалыптастыру міндеті тұр.
Осы мақсатта 2025 жылғы 20 маусымда Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның отырысында маңызды шешім қабылданды. Онда жүктілікті жоспарлау мен репродуктивті денсаулықты сақтау бағытында жаңа профилактикалық стратегия әзірлеу көзделді. Бұл бастама – елдегі отбасылық-демографиялық ахуалды нығайтуға, жастар арасында ерте жүктіліктің, жоспарланбаған босану мен жыныстық жолмен берілетін инфекциялардың алдын алуға бағытталған маңызды қадам.
Ұлттық комиссия шешімін жүзеге асыру мақсатында еліміздің барлық өңірінде ақпараттық-түсіндіру шаралары өткізіліп келеді. Осындай игі шаралардың бірі Шымкент қаласында ұйымдастырылды. Мұнда Шымкент қаласы мен Түркістан облысының медициналық мекемелерінен келген 35 координатордың қатысуымен үш күндік семинар-тренинг өтті. Семинардың басты мақсаты – жүктілікті жоспарлау мәдениетін дамыту, болашақ ата-аналарды репродуктивті денсаулыққа жауапкершілікпен қарауға үйрету және медициналық қызметкерлердің тәжірибесін жетілдіру.
Аталған іс-шара Президент жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның қолдауымен өтті. Жиын барысында комиссия мүшесі Галина Гребенникова сөз алып, қазір репродуктивті денсаулықты сақтау Денсаулық сақтау министрлігінің басым бағыттарының бірі екенін атап өтті.
«Әрбір әйел мен ер адам өз денсаулығының маңызын сезінуі керек. Жүктілікті жоспарлау отбасы бақытының, ананың амандығы мен баланың саулығының кепілі. Бұл – мемлекеттің де, қоғамның да ортақ міндеті», – деді ол.
Сарапшылардың мәліметінше, Қазақстанда жыл сайын шамамен 400 мың жүктілік тіркеледі, алайда оның үштен бірі жоспарланбаған. Бұл – әлеуметтік және медициналық тұрғыдан алаңдататын көрсеткіш. Әсіресе, оңтүстік өңірлерде, оның ішінде Түркістан облысы мен Шымкент қаласында жүктілікті заманауи әдістермен жоспарлау деңгейі республикалық орташа көрсеткіштен төмен, яғни 36-38 пайыз шамасында. Бұл жағдай халық арасында ақпараттық-түсіндіру жұмысын күшейтуді және медициналық қызмет сапасын арттыруды қажет етеді. Мамандардың айтуынша, жоспарланбаған жүктіліктің салдары аналардың денсаулығына қатер төндіреді, әлеуметтік қиындықтарға жол ашады және жасөспірімдер арасындағы ерте жүктілік мәселесін ушықтырады. Сондықтан бұл бағыттағы алдын алу жұмыстары ұлттық деңгейдегі стратегиялық міндетке айналып отыр.
Семинар барысында қатысушыларға репродуктивті денсаулықты сақтау, контрацепцияның заманауи түрлерін қолдану, жыныстық тәрбиенің мәдени аспектілері сияқты тақырыптарда дәрістер мен практикалық сабақтар өткізілді. Халықаралық сарапшылар мен отандық мамандар Еуропа елдерінің тәжірибесін, сондай-ақ Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының ұсынымдарын таныстырды. Медициналық мекемелердің координаторлары өз тәжірибесінде тиімді коммуникация әдістерін, жастармен жұмыс жүргізудің жаңа формаларын және ата-аналармен ашық диалог орнатудың тәсілдерін меңгерді. Жүктілікті жоспарлау – тек медициналық мәселе емес, ол отбасылық мәдениет пен ұлттық санаға тікелей байланысты.
Қазір мемлекет тарапынан ана мен баланы қорғау, бала тууға қолайлы жағдай жасау, психологиялық және әлеуметтік қолдау көрсету бағытында жүйелі шаралар қабылдануда. Осындай кешенді жұмыстардың нәтижесінде болашақта қазақ отбасыларының өмір сапасы артып, аналар денсаулығы жақсарып, дүниеге келетін ұрпақтың өмірлік әлеуеті жоғарылайды. Жүктілікті жоспарлау мәдениетін қалыптастыру ұлттың болашағына салынған инвестиция. Бұл бағыттағы әрбір семинар, әрбір түсіндіру жұмысы – бір ананың амандығына, бір баланың саулығына қосылған үлес.
Шымкентте өткен бұл семинар – тек аймақтық шара емес, ол қоғамның репродуктивті жауапкершілігін арттыруға, отбасылық құндылықтарды дәріптеуге, және ең бастысы, салауатты ұлт қалыптастыруға бағытталған игі бастама болып отыр.
Н.НАЗАРБЕК,
Шымкент қаласы