Көк шөпті түгін қалдырмай қырып келе жатқан қанатты зиянкестің зардабын көріп отырған аймақтың бірі – Арал өңірі. Онсыз да тіршілік нәріне сусап отырған өңір халқы «биыл қуаңшылықтың қыспағында қаламыз ба?» деген қорқыныш құшағында қалды. Әсіресе, Арал ауданының қыр беткейіндегі ахуал алаңдатарлық күйге жеткен.
Жуырда осы мәселеге орай өңірге Ауыл шаруашылығы министрі Айдарбек Сапаров келіп кетті. Министрдің қатысуымен облыс орталығында арнайы штаб отырысы өтті. Мұнан соң министр Арал өңіріне ат басын бұрып, шегірткеге қарсы атқарылып жатқан шараларды көзбен көріп, жергілікті тұрғындармен кездесті.
«Қазіргі таңда Қызылорда облысы бойынша 60 мың гектар аумақ зерттелді. Оның 18 мың гектарын химиялық өңдеу қажет. Соған орай бүгінге дейін 11 700 гектар жер өңделді. Бұл жұмыстың барынша тез аяқталуын және сапалы орындалуын жеке бақылауымда ұстаймын», – деді кездесуде министр.
Мәліметке сәйкес, облыста үйірлі шегірткеге қарсы күрес шаралары қарқын алды. Негізінен, аймақта жоспарланған 19,654 гектар жердің 11,706 гектары өңдеуден өткізілген. Бұл жұмыстарға 4 жеңіл және 2 аса жеңіл ұшақ, 12 жерүсті агрегат, 5 дрон мен 45 аркаға асылатын бүріккіш құрал қолданылуда. Жоспарланған алаңдарға жеткізуші ұйымдармен де келісімшарт жасалған. Үйлестіру жұмыстарын жүргізу үшін облыс әкімінің орынбасары Бақыт Жақанов басқаратын жедел штаб қүрылып, барлық ауданда жұмыс жүргізіліп жатыр.
Зиянкестерді жою бағытында жергілікті жерлерде мониторинг пен бақылау жұмыстарын жүргізуге 279 маман тартылыпты. Осы орайда тиісті жұмыстарға еріктілер де белсене атсалысып жатқанын айта кету керек. Нәтижесінде, бүгінгі күнге дейін 474,1 мың гектар жер зерттеліп, үйірлі шегірткенің дернәсілдері анықталған. Мамандар тарапынан шегірткелер шеруінен ауыл шаруашылығы дақылдарына зиян келу фактілері тіркелмегенін алға тартып отыр.
Дейтұрғанмен, ауылдағы ағайынның айтар базынасы көп. Әсіресе, ауданға қарасты шегірткелер шоғырланған Қарақұм ауылы халқының алаңдауы бекер емес. Осы орайда зиянкестердің зардабын тартып отырған аталмыш ауылдың бүгінгі ахуалын білу мақсатында тұрғындар пікірін тыңдап көрдік.
«Биыл зиянкестердің қарқыны қатты болды. Мыңдаған гектар жерді жарамсыз күйге түсірді. Алайда облыстық, аудандық жауапты орындар тарапынан шегірткемен күрес жұмыстары тиісті деңгейде жүргізіліп жатыр. Ауылымызға түрлі техникалар жеткізіліп, тынымсыз күрес қолға алынды. Нәтижесі де жаман емес», – дейді ауыл тұрғыны Абай Әбішев.
Негізінен, бағзыдан құм қойнауындағы Қарақұм ауылдық округінің негізгі күнкөріс көзі мал шаруашылығымен тығыз байланысты екені мәлім. Төрт түлігін түлетіп, жаз жайлауда жайбарақат тіршілік етіп жүрген ауыл халқының шегірткелер шабуылынан кейінгі ахуалы алаңдатарлық күйге түсіп қалғаны айтпаса да түсінікті. Соған орай тұрғындар көкейдегі талап-тілектерін де жеткізіп отыр.
Шегірткелер шеру ауданның Сыр беткейіндегі ауылдарды да айналып өтпеді. Анау айтқандай, қиындық туындамаса да, кейбір ауылдар зиянкестердің салқынын сезінбей қалмағанын мәлімдеп отыр.
«Негізінен, шегірткелер шеруі Арал өңірінің қыр беткейіндегі ауылдарда жиі байқалуда. Яғни, Қарақұм, Тоқабай, Шижаға сынды елді мекендерге көп зиян келтірді. Бүгін өзіміздің Ақбай ауылындағы екі шаруа қожалығының жерінен зиянкестердің бой көрсетуі байқалып қалды. Соған орай ауыл шаруашылығы мамандары арнайы келіп, улау, жою шараларын қолға алып жатыр. Бірақ әзірге айтарлықтай зиянын тигізе қойған жоқ», – дейді бұл тұрғыда Ақирек ауылдық округінің әкімі Қайрат Аманжолов.
Жалпы, Қызылорда облысының солтүстік ауданындағы ахуал әлі де болса алаңдатарлық күйде тұр. Тиісті мамандар тарапынан зиянкестерді жою шаралары жоғары деңгейде жүргізіліп жатқанына шүбә жоқ. Алайда шаруалар ала жаздай төрт түлігіне азық таппай, жер тырнап қалудан қорқып отыр. Бір сөзбен айтқанда, зиянкестерді жоюмен мәселе түбегейлі шешілмейтінін қаперде ұстаған абзал.
Ербақыт ЖАЛҒАСБАЙ, Қызылорда облысы