Жалпы, өңірде бұған дейін 22 гидробекет жұмыс істеп тұрған еді. Бұдан бөлек, қазір 150 шақырымға жуық қорғаныс бөгеттері, 93 шақырым арық салынып бітті. 74 шақырым магистралдық канал тазаланған. Мұның бәрі көктемгі су тасқынына дайындық жұмыстары. Мамандар әзірге «Жайықтан қауіп жоқ» деп отыр. Болжам бойынша, Деркөл өзені тасуы мүмкін. Егер Деркөл тасыса, бірінші кезекте Тасқала, Бәйтерек аудандары мен сол өзен бойындағы саяжайлар суға кету қаупі бар деп болжап отыр мамандар. Жалпы, өңірге судан келетін қауіптің нақты болжамы 5 наурыздан кейін белгілі болады деп түсіндіреді сала мамандары.
Қазір өңірде Жайық, Шаған, Деркөл өзендерінде су тасқыны қаупін алдын ала анықтауға арналған 3 автоматтандырылған кешенді орнату жұмыстары жүргізілуде. Олар Деркөл өзені маңындағы шойын көпір маңайына, екіншісі Бор тау ауданындағы жаңа көпірде, ал үшіншісі Диномо спаорт базасы аумағында орналасады деп жоспарланған.
Бұдан бөлек, БҚО-да бүгінде эвакуациялық пункттерді дайындау ісі белсенді жүріп жатыр. Биыл көктемгі су тасқыны бола қалған жағдайда 32 мың адамды қабылдай алатын 317 эвакуациялық орындар дайындалып қойған. Олардың ішінде жатын орнынан бөлек медициналық қызмет пен психологиялық қолдау орны да болады деп жоспарланған.
Енді Ресейдің Ирикли су қоймасынан секундына 108 текше метр су жіберіле бастайды. Бұл қазіргі көлеммен салыстырғанда, екі есе көп су. Қазір Жайыққа жоғарыдан 60 текше метр су келіп жатыр. Бұл былтырғымен салыстырғанда, 4 есе көп. Бірақ мамандар «бұл қауіпті емес» деп отыр. Өйткені былтырғыдай суды 1 000 текше метрлеп жібермей, су қоймасын біртіндеп босатқан әлдеқайда тиімді. Қазір Ирикли су қоймасы 75-80 пайызға толған. Ресейден келетін мол су Батысқа тек бір айдан кейін жетеді. Қазір Жайық өзенінің деңгейі Орал тұсында 160 сантиметр, ол 6 метрге жеткенде саяжайларды су басады.
Бұл ақпаратты БҚО ТЖД Төтенше жағдайлардың алдын алу басқармасының бастығының м.а Азамат Исмаил брифингте айтты.
Биылғы көктемде болжам бойынша, Деркөл өзені тасуы мүмкін. Егер Деркөл тасыса, Тасқала мен Бәйтерек аудандарын су басу қаупі бар деген сөз.
Қазір өңірде Төтенше жағдайлар департаменті, облыстық жұмылдыру дайындығы, Аумақтық және азаматтық қорғаныс басқармасы, облыстық Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы, «Қазсушар» мекемесінің өкілдерінен құралған жұмыс тобы су тасқынына қарсы белсенді жұмыс істеп жатыр. Олар аудан-ауылды аралап, бөгеттер мен су қоймаларының жағдайын бақылап отыр.
Бұған дейін аймақ басшысы Сырым, Қаратөбе аудандарын аралаған болатын. Жалпы, БҚО-дағы Қаратөбе ауданының ауылдары екі жыл қатарынан суға кетті. «Биылғы көктемгі тасқынға дайындығы нашар» деп Қаратөбе ауданның әкіміне сөгіс те беріп үлгерді.
Биыл Қаратөбе ауданының 9 елді мекені, атап айтсақ, Қаратөбе, Шөптікөл, Үшағаш, Қоржын, Егіндікөл, Шалғын, Сәуле, Сулыкөл, Үшана ауылдары су басу қаупі бар ауылдар тізіміне енген. Бұлардың ішінде Шалғын ауылы мен Қоржын ауылы – бұрын суға кеткен ауылдар.
Ал Сырым ауданының да 9 елді мекені – Жымпиты, Өлеңті, Бұлдырты, Қособа, Жырақұдық, Тоғанас, Аңқаты, Жетікөл, Қызылағаш ауылдарын су басу қаупі бар.
Облыс әкімі қауіпті елді мекендердегі бөгеттердің жай-күйін қарап, техникалар мен эвакуациялық пункттердің әзірлігіне көз жеткізді.
Нариман Төреғалиев Қаратөбе ауданының Үшана, Сулыкөл, Үшағаш ауылдарына және аудан орталығына барып су тасқынына әзірлік барысын қарады. Нариман Төреғалиев ауылдардағы қорғаныс бөгеттерін күшейту, өзен арналарын бекіту жұмыстарын сапалы жүргізу қажеттігін айтты.
Қаратөбе ауданында жалпы алғанда 9,8 шақырым қорғаныс бөгеттері орнатылған. Аудан бойынша 30-дан астам техника бар. Қаратөбе ауданы бойынша 1 430 адамға арналған 19 эвакуациялық пункт ұйымдастырылған.
Аймақ басшысы Сырым ауданының Қособа ауылының маңында және Жымпиты ауылында салынған қорғаныс бөгеттеріне барып, сондай-ақ жаңадан салынып жатқан Төтенше жағдайлар бөлімінің ғимаратын көрді.
«Сырым ауданында су қаупі бар елді мекендерді қорғау бағытында 15 шақырым қорғаныс бөгеттері тұрғызылған. Су тасқынының салдарын жоюға 83 техника қарастырылған. Ауданда 430 орынға лайықталған 9 эвакуациялық пункт бар», – деп мәлімдеді БҚО әкімдігінің баспасөз қызметі.
Облыс әкімі салаға жауапты орынбасары Б.Нарымбетовке, аудан әкімдеріне және жауапты мекемелерге су тасқынына қарсы сақтық шараларын күшейтіп, жағдайды қатаң бақылауда ұстауды тапсырды.
Жанат ҚАЙЫРҒОЖИНА,
Батыс Қазақстан облысы