Әзірге аталған салаға жасалатын қолдаудың нақты шарасы қабылданған жоқ. Әлі талқылау деңгейінде екен. Мұны «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасының Өңдеу өнеркәсібі комитетінің онлайн режимдегі кеңейтілген отырысында білдік. Ұлттық палата, мемлекеттік органдар, сондай-ақ салалық қауымдастықтар (одақтар) мен өңдеу өнеркәсібі кәсіпорындарының өкілдері қатысқан отырыста бизнес ұсыныстардың материалдар пакеті таныстырылды.
Ұлттық палатаның басқарма төрағасы Абылай Мырзахметовтің айтуынша, Мемлекет басшысының бастамасымен дағдарысқа қарсы шаралардың екінші пакеті, соның ішінде ШОБ субъектілерін қолдау шаралары қабылданды. Ал өңдеу саласына қатысты «Өнеркәсіп» ақпараттық жүйесі сайтына келген сауалнамаларға талдау негізінде түйткілді мәселелерді палата Президент Әкімшілігі мен Үкіметке дейін жеткізеді, аталған мәселелер, сондай-ақ Премьер-Министрдің орынбасарлары деңгейінде қаралады.
Онлайн-талқылаудан кейін бұл саланың басты мәселесі не деген сұрақтың жауабы табылғандай болды. Оны Кәсіпкерлер палатасының Өңдеу өнеркәсібі комитетінің департамент директоры Арман Мәмбетаевтың сөзімен берсек, шикізат жеткізу, құрамдас бөлшектердің қымбаттауы, мемлекеттік сатып алу порталының, жер қойнауын пайдаланушылар мен «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қорының сатып алуларында сұраныстың азаюы, тауарлар жеткізудегі шектеу, теңге бағамының құбылуынан айналымдағы қаржының азайып кетуі өңдеуші сектор үшін үлкен проблема болып отыр.
«Осыған байланысты кәсіпкерлер дағдарысқа қарсы қолдау шарасы ретінде өнімді өткізу, кеден салығынан, құрамдас бөлшектерді сырттан әкелетін отандық өндірушілерді қосымша құн салығынан босатуды сұрап отыр. Бірқатар кәсіпорын қорғау шарасы қатарында қазақстандық тауарларға баж салығын енгізуді де ұсынды. Салыққа демалыс алсақ дейді, айналымға салу үшін арзан несие беруді сұрап отыр. Кәсіпкерлердің басым бөлігі банктер мен басқа да қаржы институттары алдындағы қаржылық міндеттемесінің қайта қаралғанын қалайды», – дейді ол.
Сонымен бірге өндіріс саласының өкілдері жабдық сатып алуға, экспортқа кеткен шығындарын өтеп беру туралы да өтініш айтыпты. Бөлшек сауда алаңын жалға алуға субсидия беруді сұрапты. Электр энергиясы мен басқа да коммуналдық төлемдердің тарифтерін уақытша төмендету мәселесін көтерді. Жеке кәсіпорындар шикізат импортын субсидиялауды, 2019 жылға корпоративті табыс салығынан босатуды, отандық кәсіпорындардың мемлекеттік сатып алу мен жер қойнауын пайдаланушылардың сатып алу саласындағы басымдылығын қамтамасыз етуді, сатып алу, реттелетін сатып алулар аясында ұзақмерзімді келісімшарттар жасау туралы ұсыныс жасады.
Онлайн отырысқа қатысушылар бизнес-ұсыныстарды жинақтап, талқылауға, содан кейін келісілген, негізделген ұсыныстарды Ұлттық палата арқылы Үкіметке жіберу туралы шешім қабылдады. Себебі талқылауға қатысқан қауымдастықтар басшылары кей мәселені әлі де пысықтап алу керек екенін айтады. Пысықтаған дұрыс, әрине, бірақ талқылауды созып жіберуге тағы болмайтынын ұмытпай керек-ау. Өйткені нақты қолдау шаралары бекітілгенге дейін уақыттан ұтылуымыз әбден мүмкін ғой...
Халима БҰҚАРҚЫЗЫ