Күні кеше Egemen Qazaqstan газеті Шерхан Мұртазаның бірегей шығармашылық және зерттеу еңбектерінен құралған құнды құжаттарын Республика күні қарсаңында Ұлттық архивке ресми түрде табыс етті. Бұған қоса, жазушының өмірі мен шығармашылығына қатысты бұрын еш жерде жарияланбаған сирек фотосуреттер, жеке хаттары, жазба дәптерлері мен басқа да тарихи-мәдени маңызы зор құжаттар тапсырылды.
Алқалы жиынға «Қазақ газеттері» ЖШС бас директоры Дихан Қамзабекұлы, Парламент Сенатының депутаты Дархан Қыдырәлі, белгілі қоғам қайраткерлері Қуаныш Сұлтанұлы, Оразгүл Асанғазы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, профессор Сауытбек Әбдірахман және жазушының туыстары, әдебиеттанушылар қатысты.
Жиын басында Дихан Қамзабекұлы бүгінгі іс-шараның маңызына жан-жақты тоқталып, Шерхан Мұртаза мұрасын ұлттық архивке көшірудің себебін айтты. Қағаз жүзінде сақталған мұраны ұзақ уақытқа жеткізудің бірден-бір жолы – оның архивте, архив қызметкерлерінің бақылауында болуы.
– Тоқсаныншы жылдар елдің демографиясы үшін өте ауыр кезең еді. Сол кезде елдің сенімінен шыққан «Егемен Қазақстанның» деңгейін көтерген, оны тәуелсіздіктің үлкен ақпарат құралына айналдырған, еліміздің қалыптасып-дамуы жолында еңбек сіңірген тұлғаның бірі – Шерхан Мұртаза. Ол халыққа қаламымен қызмет етті. Соның бәрін жинақтап, халыққа ұсынар кезде зиялылармен, қаламгердің туыстарымен, достарымен ақылдастық. Бұның алдында «Егемен Қазақстанның» музейін қалыптастырамыз деген үлкен жоба болды. Бірақ Шерағаңның мұрасын Ұлттық архивке өткізуді шештік. Парағы сарғайған құжаттарды архив қызметкерлері «емдейді». Осындай мұраны Республика күніне орай тапсыруды ыңғайладық, – деді Д.Қамзабекұлы.
Сөз арасында Дихан Қамзабекұлы келесі жылы Ұлттық баспасөз күнін мерекелеу Ұлттық архивтен басталатынын айтып өтті. Ал мемлекет және қоғам қайраткері Қуаныш Сұлтанұлы тәуелсіздік алу жолында халық үшін қызмет еткен Шерхан Мұртазаның қаламгерлік ерлігіне айрықша тоқталды. Ол қазақ елінің Кеңес Одағының құрамында болған жағдайынан бастап, дербес халық ретінде егемендігі мойындалған сәтке дейінгі тарих жайында әңгімеледі.
– 1990 жылы 25 қазанда біз әлі одақтың құрамында едік. Жалпы одақтың көсегесі сөгіліп, 80-жылдардың ІІ жартысында жағдайы кері кете бастап еді. Сондай кезеңде ең көрнекті тұлға, айтатын үні, ел тыңдайтын дауысы бар қоғам қайраткері Шерхан Мұртаза Әбіш Кекілбаев, Сұлтан Сартай сияқты қайраткерлермен тұғыры мықты, әлеуетті, ауқатты мемлекет жасау үшін ауқымды жұмыстар жүргізді. 1997 жылы Камал Смайылов екеуі ерекше оқиғаларды баяндайтын тарихи хат жазысты.
1991 жылы 16 желтоқсанда Конституциялық Заң қабылданған күні түнде біздің мемлекеттігімізді мойындайтын Түркиядан бірінші хабар келді. Ал 1992 жылдың 3 қаңтарында мемлекеттігімізді, территориялық тұтастығымызды мойындаған Қытайдың делегациясы келді. Осының бәрі – Шерхан Мұртазаның қатысуымен өткен тарихи оқиғалар, – деді Қ.Сұлтанұлы.
Парламент Сенатының депутаты, мемлекет және қоғам қайраткері Дархан Қыдырәлі Шерхан Мұртазаның 80 жылдығына орай «Шындықтың шырақшысы» атты кітаптың жарыққа шыққанын айтты. «Осы кітапты апарғанымызда ол құшағына басып тұрып жылады. Төсек тартып жатқандықтан, сөйлеуге мұршасы келмейтін» деп еске алды Д.Қыдырәлі. Қаламгердің 85 жасқа толуына орай «Егеменнің» кітапханасы» сериясымен «Намыс найзағайы» атты мақалаларының жинағы жарық көрді.
Іс-шара соңында «Қазақ газеттері» ЖШС бас директоры Дихан Қамзабекұлы мен Ұлттық архивтің директоры Сағила Есімсейітқызы архивтік материалдарды мемлекеттік сақтауға беру жөніндегі келісімшартқа қол қойды.
С.БЕГІМБАЙ