Оған қоса, ел ішінде шабуылшы Дастан Сәтпаев пен қақпашы Темірлан Анарбектің мерейі үстем. Негізі, «сары-алалар» сапынан мақтауға лайықтың дені – қорғаушылар. Кім-кімді алсаңыз да өліспей-беріскен жоқ. Соның бірі – Жайық жағасында туып, Алаштың арманын орындаған Еркін Тапалов.
Тасқалада туған ұл
«Қайраттың» қорғанысына қорған соққан Тапалов Батыс Қазақстан облысының Тасқала ауылында өмірге келген. Ата-анасы құрылыс саласында жұмыс істейді. Бастапқыда Еркіннің ата-анасы ұлының футболшы болам деген мақсатына алаңдаушылық білдірген. Өйткені доп соңынан жүрген баланың шыңға жетеріне топшыламаған. Тапаловтың қанат қаққан ауылына құрметі бөлек. 2023 жылы ауыл жұрты сүйікті ойыншысына ат мінгізіп, төсбелгі таққан. Бұл тегін емес екенін сіз бен біз де жақсы білеміз. Өйткені орда бұзар шағында «Тобылда» түрен салды. Мансабының жетер жері осы ма дегенімізде еліміздің үздік клубының бірімен келісімшартқа отырды. Негізі, оның «Қайратқа» басқан қадамына күмәнмен қарағандар көп. Ал футболшының мансап жолы толассыз еңбек пен маңдай терден тұрады. Оның жанкешті болмысына таңдай қақпасқа болмас.
Сонымен, бапкер Мағзом Есқалиев Тасқала тумасының талантын танып, оның мықты ойыншы боларына сенген. Тоғызыншы сыныпқа дейін ауыл стадионында доп теуіп, кейінірек Оралға оқуға түскен. Сонда «Ақжайық» футбол клубының 1993 жылғы ойыншылар командасында жаттығуын жалғастырған. Қызығы, 2011 жылы ғана алғашқы кәсіби келісімшартына қол жеткізген.
Иә, оны футбол майданында шыңдаған – «Ақжайық» клубы. Ойыншы да алғаш рет осы команда сапында доп тепкенін ерекше ықыласпен еске алады. Әрі асуды еңсеруге де аталған клубтың өзекке тепкені себеп болған. Бір кездері негізгі құрамға іліге алмаған сәтте жаттықтырушы болып жұмыс істеген. Бірақ кәсіби мансабын құрбан етпей, соңына дейін еңбек еткен. Қалай десеңіз, клуб басшылығына өзін оқу-жаттығу жиынына қалдырмай апаруын сұраған екен. Сонда өзін дәлелдеп, бапкер көзіне түсіп, негізгі құрамға қайта келген. Алайда кәсіби өрлеу үшін 2019 жылы «Жетісуға» ауысқан. Мұнда да сәтті ойын көрсете алмай, кейіннен «Каспий», «Шахтер» мен «Тұранда» доп тепкен. Қайда бармасын табанды, сабырлы қалпын жоғалтпай, өсудің даңғыл жолын іздеген. Ал іздегеннің мұратқа жететініндей, Қызылжар желі оның маңдайынан өпкен екен.
«Қызылжардан» «Қайратқа» бастар жол
«Менің атым Қожа» фильмінде Рахманұлы айтқандай, ұстаз шәкірттің шырағын жағу керек. Ал Тапаловтың шырағын жаққан – бапкер Әли Әлиев. Дұрыс айтасыз, қазір ұлттық құраманың тізгінін ұстаған маман. Бірақ сол тұста ол «Қызылжардың» жолнұсқаушысы еді. Еркіннің алаңда өзін еркін сезініп, әмбебап қырын ашқан да – Әлиев. Петропавл клубында капитан атанып, жанкүйердің жүрегін жаулады.
«Еркін Тапалов – менің сүйікті ойыншым. «Қызылжарда» жүргенде Әли Әлиев оның әлеуетін ашып, мықты екенін мұқым қазаққа көрсетті. Тапалов та еңбекқор футболшы екенін дәлелдеді. Бапкер қандай тапсырма берсе, соны қағып алып, дер кезінде орындады. Сөйтіп, жанкешті болмысы «Тобылмен» түйістірді. 30-ға келіп, Қостанайда доп теуіп, «Тобылды» біраз жерге сүйреді. Өзінің бабында екенін көрсетіп, «Қайратқа» ауысып келді. Басында, оның Алматыға ауысқанына таңдада қарадық. «30-дан асқанда футболды ысыра тұрып, «Қайрат» сияқты белді клубта ойнап көргісі келген болар» деп түйдік. Сөйтсек, ол негізгі құрам жауынгеріне айналды. Сол қапталда да, оң қапталда да өнер көрсетеді. Жартылай қорғаныста да доп тебеді. Бапкерге керек нағыз әмбебап ойыншы. Қуантарлығы, футболда шаршамайтын, талмайтын қазақ барын дәлелдеді. 31 жасында «Слованға» қарсы 120 минут жік шығармай ойнады. Алаңда екінші тынысы ашылып, жанкүйерді қуантудан талмайды. Болмысынан қазақы иіс аңқып тұр. Меніңше, қазақ футболына осындай жігіттер дәріптелуге тиіс. Иә, жас жұлдыздар Анарбеков пен Сәтпаев жайында көп айтамыз. Бірақ Еркін Тапалов сияқты жігіт ағасы болған шағында тыңнан түрен салғаны кемде кем. Яғни, ештен кеш жақсы екеніне, дегеніңе жету жолында еңбек қана алып шығарын айқындады», – дейді спорт комментаторы Әлімжан Асқар.
Айтса-айтқандай, «Қызылжар» Конференция лигасына қатысқанда күллі қазақ клубтың тілеуін тіледі. Петропавлда екі маусым қатарынан алаңға шықты. Осы қалада жүріп, «еуроаренада доп тепсем» деген арманына жеткендей күй кешкен. Өйткені оған Түркияның «Маниса» клубынан ұсыныс түсіп, екі жақ келісім туралы хат-хабар алысқан. Тіпті, Тапалов түрік тілін үйрететін курсқа жазылған екен. Алайда трансфер орындалар тұста «Манисаның» бапкері ауысып, жаңа бапкер Еркіннің кандидатурасын мақұлдамаған. Содан «Тобыл» тарапынан тиімді ұсыныс түсіп, оның Қазақстан чемпионатындағы жорығы жалғасты. 2024 жылы Қазақстан суперкубогын ұтып, кішігірім сенсация жасайды. Оның осы жолдағы еңбегі «Қайраттың» көңілінен шығып, Алматыға ат басын бұрады. Ал бұл сәт бұрынғыдан өзгерек еді.
ҚПЛ-де ойнайтын өрен үшін алматылық клубта доп тебу – арман. Себебі «Қайрат» пен «Астана» арасындағы ойын жанкүйер үшін қазақы эль-классико. Ал аталған клубта негізгі құрамға бекіп, халықтың ықыласын алу кез келгенге бұйыра бермейді. Басқа клубта жасындай жанып, бірақ Алатау бөктерінде өзін көрсете алмай қалғаны қаншама. Тапалов болса, жанкүйер күткенінен екі есе асып түсті. Ел чемпионатында да, еуроаренада да жанын салды. «Олимпия» мен «КуПс-қа» қарсы кездесуде қолдаушы тарапынан ескерту алғаны рас. Ал «Слован» мен «Селтикқа» қарсы матчта аянып қалған жоқ. Жұрт айтпақшы, «Тапаловтың қапталынан шыбынның өзі ұшуға рұқсат сұрады». Шотландиялық команданың бетке ұстары Форрест пен Маеданы тұсаулап, ойынның тең аяқталуына бір кісідей атсалысты. Нәтижесінде, «Қайрат» сенсация жасап, Чемпиондар лигасы негізгі кезеңіне өтті. Осылайша, Тапалов еуроаренаның есігін қағып, шетелге «шығуға» мүмкіндік туды.
Ұлттық құраманың өлшемі
Қай ойыншы болмасын әйтеуір бір ұлттық құрама сапында ойнауды армандайды. Көк түсті жейде кигенің үшін жалақы төлемейтіні тағы бар. Мұнда намыс, жігер, ұлт үшін еңбек ету сияқты ақшадан биік ұғым бар. Еркін Тапалов та әлем алдында қазақты мойындатсам дейтін ұл. Футболшысы көп Бразилияда ұлттық құрамаға шақырғанын сүйіншілейтін әдемі үрдіс бар. 6 нөмірлі ойыншы да әр жыл сайын өзінің құрама іліккенін мақтанышпен хабарлайды. Себебі бір кездері оған таңдаулы он бір ойыншының қатарына қосылу мүмкін еместей көрінген-ді.
Оны 2019 жылы Талғат Маруаұлы тізімге қосты. Түркияда Молдоваға қарсы жолдастық кездесуде алаңға шыққан. Ал Финляндия құрамасымен ойында ресми түрде сары-көк жейделі 6 нөмірлі ойыншы атанды. Ол әр сұхбатында «миллиондаған адамның үмітін арқалап шығу оңай емесін» айтады. «Астана Аренадағы» жанкүйердің дүбірі делебені қоздырып, атмосферасын көпке дейін ұмыта алмайтынын жеткізген. Әсіресе, Ұлттар лигасы аясында 2024 жылдан басталған жолдың әрі қарай да үзілмеуін тілейді. Сондағы «Данияға» қарсы мачты ерекше ықыласпен еске алады. Кейінгі жылдары құрама сапына жиі іліккеніне де қуанышты. Қазір де ел командасының үмітіне айналды. Оның үстіне, «Қызылжарда» қолтығынан демеген Әли Әлиев ұлттық құрамада да Еркіннің еркін көсілуін қалайды.
Айзат АЙДАРҚЫЗЫ