Өйткені қоғамдық келісім мен құқықтық тәртіпсіз елдің даму даңғылы да бұлыңғыр болмақ. Осы орайда Ақмола облысында қолға алынған «Зиялы қауым» бағдарламасы – ұлттық құндылықтар мен заманауи қоғамдық қауіпсіздік тетіктерін біріктірген тың бастамаға айналғанын атап өткен жөн. Жоба шеңберінде жергілікті елді мекендер мен ауыл-аймақтарда құрылған қоғамдық кеңестер мен полицияның үйлесімді әрекетінің арқасында қоғамда тыныштық орнап, қылмыстық оқиғалар мен бұзақылықтардың саны айтарлықтай азайып отыр...
Аталған жоба ел ішіндегі құқықбұзушылықтардың алдын алуға, ауылдық жерлердегі қоғамдық тұрақтылықты нығайтуға, сонымен қатар полиция мен халық арасындағы сенімді байланысты барынша нығайтуға бағытталыпты.
Дәстүр мен замана үндестігі
Қазақ қоғамында ел ішіндегі дау-дамай, жанжалдарды шешу, тәртіп орнату – ежелден сөзге тоқтай білетін ақсақалдар мен би-шешендердің еншісінде болғаны белгілі. Осы дәстүр бүгінгі күні «Зиялы қауым» жобасы арқылы жаңаша мазмұнмен қайта жанданып отыр.
Полицияның ұсынған ресми деректеріне сенсек, 2023 жылы бастау алған бұл бастама ауыл тұрғындарын құқық қорғау жүйесіне серіктес ретінде тартуға негізделген. Бағдарламаның өзегі – азаматтық жауапкершілікті арттыру, құқықтық мәдениетті қалыптастыру және заң талаптарын ұстанатын салауатты қоғам орнату осы жобаның ең негізгі басымдығы болса керек.
Жоба аясында бүгінде Ақмола облысының барлық өңірінде 138 қоғамдық кеңес құрылған. Олардың құрамына 840-қа жуық белсенді азамат, олардың қатарына кезінде ел тұтқасын ұстаған белгілі ардагерлер, ұстаздар, кәсіпкерлер мен діни жетекшілер еніпті.
Облыстық полиция департаментінің ресми өкілі Гүлнәр Пинчуктың айтуынша, қоғамдық кеңестер тек кеңес берумен шектелмейді. Олар нақты жұмыс атқарып отыр. Атап айтқанда, ауылдардың тентегі мен телісін тыю, ішімдікке тәуелділікті азайту, тұрмыстық жанжалдардың алдын алу, жастармен тәрбиелік насихат жүргізу, полициямен тығыз байланыста әрекет ету – бұл қоғамдық құрылымдардың негізгі бағыт-бағдарына айналған. Жоба басталғалы ол көп күттірместен өзінің оң нәтижесі көрсетіп жемісін де берген.
– Өңірге қатысты аудандардың бәрінде дерлік «Зиялы қауым» жобасы негізінде құрылған қоғамдық кеңестермен үздіксіз жұмыстардың арқасында қоғам арасында қылмыстардың саны біршама азайып, құқықбұзушылықтар тыйыла бастады. Мәселен, осы уақыт ішінде 98 ауылда бірде-бір қылмыс тіркелмеген. 31 елді мекенде ішімдік ішу деректері мүлдем жойылған. Бұл полиция мен халық ішінен құрылған қауымдастықтың бірлескен жұмысының нақты жемісі, – дейді Ақмола облысы Полиция департаментінің ресми өкілі Гүлнәр Пинчук.
Әкім кеңесшілері – тиімді үйлестіруші
Ішкі істер министрлігі жариялаған «Профилактика жылы» аясында Ақмола облысының әкімдігі барлық аудан әкімдіктерінде қоғамдық кеңесшілер лауазымын енгізген. Кеңесшілер – жергілікті жердегі қауіпсіздік, құқықтық тәртіп, тұрғындармен өзара байланыс және профилактикалық шараларды үйлестірумен айналысады. Полицияның мәліметінше, дәл осы құрылым билік пен халық арасындағы байланысты нығайтып, ел ішінде тарала бастаған өзекті мәселелерді ерте анықтап, жедел шешуге жол ашқан.
Сонымен жүргізілген жұмыстардың нәтижесін білу үшін статистиканы сөйлетсек, 2023 жылдан бері ғана облыс аумағында құқықбұзушылықтар саны 2 311-ден 1 811-ге дейін яғни 21,6%-ға азайса, жалпы қылмыстар – 2050-ден 1 428-ге дейін немесе шамамен 30,3 пайызға кемігені байқалған. Сондай-ақ ауыр қылмыстар саны 501-ден 363-ке дейін қысқарып 27,5 пайызға дейін күрт төмендегені анықталды. Ал аса ауыр қылмыстар саны 48-ден 23-ке дейін нақтырақ айтқанда 52,1 пайызға дейін, яғни тең жарымынан астамға қысқарғаны мәлім болды.
Сонымен қатар ел ішіндегі бұзақылық оқиғалар 23,5 пайызға, ұрлық – 30,2 пайызға, денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру 23,5 пайызға дейін төмендеген. Бұл құрғақ статистика ғана емес. Әрбір көрсеткіштің артында бүтін бір ел тыныштығының, азаматтар қауіпсіздігінің көрінісі жатыр десек қателеспейміз.
Осылайша, «Зиялы қауым» – құқық қорғау органдарының ғана емес, тұтас азаматтық қоғамның бірлесе әрекет етуіне жол ашқан жобаға айналған. Жаңа жобаның нәтижесінде адам саудасы, діни экстремизм, тұрмыстық зорлық-зомбылық, есірткі бизнесі секілді ішкі қауіптерге қарсы тұруда мұндай қоғамдық серіктестік маңызы аса зор болары сөзсіз.
Жоба халықтың құқықтық сауатын арттырып, қоғамдағы заңға деген құрметті жаңа деңгейге көтере берері анық. Бұл – құқықтық мемлекеттің берік іргетасын қалауға қосылған сүбелі үлес те болмақ.
Абзал АЛПЫСБАЙҰЛЫ,
Ақмола облысы