Айқын мақсат, ортақ мүдде

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев мәрте­бе­лі мейманға ілтипат білдіріп, оның бұл сапары Қа­­зақстан мен Біріккен Араб Әмірліктері арасындағы ын­тымақтастыққа тың серпін беретініне назар ау­дар­ды.

Президенттің айтуынша, Әмірліктер – еліміздің ең басты серіктестерінің бірі. Қос мемлекеттің мақсат-мүд­делері бір-бірімен сәйкес келеді. 2023 жылы екі ел үкі­меттері Стратегиялық инвестициялық жобаларды жү­зеге асыру туралы бірлескен декларацияға қол қой­ды.

Кездесуде Біріккен Араб Әмірліктерінің Қазақстан экономикасындағы ең ірі шетелдік инвесторлардың он­дығына кіретіні жөнінде айтылды. Былтыр БАӘ-нің елімізге құйған инвестиция көлемі екі есеге ар­тып, рекордтық көрсеткішке жетті.

Мемлекет басшысы аталған сапар аясында құны 5 миллиард долларды құрайтын 20-дан астам ком­мер­циялық келісімге қол қойылатынын құптады. Оларды жүзеге асыру елдер арасындағы стратегиялық ынты­мақ­тастықты айтарлықтай ілгерілетіп, өзара тиімді байланыстарды нығайтуға септігін тигізеді.

Абу Дабидің Тақ мұрагері көрсетілген қонақжайлық үшін ризашылығын білдірді. Сонымен қатар табиғаты көр­кем, халқы жайсаң елімізге ерекше қуанышпен ке­летінін жеткізді.

Халед бен Мұхаммед Әл Нахаян Қазақстан мен БАӘ арасындағы қарым-қатынас өзара сенім, қолдау жә­не ортақ игілікке бірге ұмтылу қағидаттарына құ­рыл­ғанын атап өтті. Бұл байланыстар сауда-инвес­ти­ция­лық ықпалдастық шеңберінен шығып, энергетика, кө­лік салаларынан бастап цифрлық инфрақұрылым мен білім беру ісіне дейін жалғасып жатқан кең ау­қым­ды бағыттарды қамтитынына тоқталды. Тақ мұра­герінің айтуынша, бүгін қол қойылатын келісімдер екі елдің болашақта да бірлесіп жұмыс істеуге бейіл еке­­­­нін дәлелдейді.

Маңызды құжаттарға қол қойылды

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев пен Абу Дабидің Тақ мұрагері шейх Халед бен Мұхаммед бен Заид Әл Нахаянның келіссөздері аяқталғаннан кейін екіжақты құжаттар алмасу рәсімі өтті. Оның ішін­де бірқатар маңызды құжат, атап айтсақ, Қазақ­стан Республикасы Көлік министрлігі мен Біріккен Араб Әмірліктері Энергетика және инфрақұрылым ми­нистрлігі арасында автокөлік саласындағы ын­тымақтастық туралы меморандум; Қазақстан Рес­пуб­ли­касы Әділет министрлігі мен Біріккен Араб Әмір­лік­тері  Әділет министрлігі арасындағы ынтымақтастық тура­лы меморандум; «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ мен Masdar компаниясы арасында Қазақстан Республикасында 2 мың МВт-қа дейін қуат сақтау жүйесі және 500 МВт-қа дейін тәуліктік энер­гиямен қамту жобаларын әзірлеу бойынша ын­тымақтастық туралы келісім; «Самұрық-Қазына» ұлт­тық әл-ауқат қоры» АҚ мен AIQ арасында Қа­зақ­стан Республикасының мұнай-газ саласын цифрлық трансформациялау бойынша стратегиялық ынты­мақ­тастық туралы келісім; «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ мен Abu Dhabi Commercial Bank ара­сында өзара түсіністік және ынтымақтастық тура­лы меморандум; Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі ми­нистрлігі мен Presight компаниясы арасында Қа­зақ­стан Республикасында суперкомпьютер кластерін құру жөніндегі келісім; «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ мен Abu Dhabi Ports Group арасындағы сауда флотын кеңейту бойынша ынтымақтастықты дамытуға қатыс­ты хаттама; «QazaqGaz» ҰК» АҚ мен AIQ арасында мұнай-газ саласын цифрландыру бағытындағы ық­пал­дастық мәселелері бойынша стратегиялық ынты­мақтастық жөніндегі келісім; Түркістан облысы әкімдігі мен Абу Даби даму қоры арасында Түркістан қа­ла­сында шейх Мұхаммед бен Заид Әл Нахаян атындағы перзентхана құрылысын салу және қар­жыландыруға қатысты өзара түсіністік туралы ме­морандум; Қазақстан Республикасы Көлік министрлігі мен Terminals Astana Airport Limited арасында Астана қаласының Нұрсұлтан Назарбаев халықаралық әуе­жайы мен оған іргелес аумақты дамытуға инвестиция салу туралы келісім бар.

Бұдан бөлек, құжат алмасу рәсімінде Қазақстан Рес­публикасы Үкіметі мен Біріккен Араб Әмірліктері Үкіметі арасында жел электр стансасы жобасын іске асыру туралы келісімнің ратификацияланғаны туралы хабарланды.

Мектеп-лицейді аралап көрді

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев пен Абу Дабидің Тақ мұрагері шейх Халед бен Мұхаммед бен Заид Әл Нахаян елордадағы шейх Халиф бен Заид Әл Нахаян атындағы №84 мектеп-лицейді аралап көрді.

Мәртебелі меймандарға қазіргі кезде оқу ошағында 2 800 бала білім алып, 159 педагог еңбек ететіні жө­нінде ақпарат берілді. Биылғы оқу жылында «Цифр­лы мектеп» жобасы дайындалып, жаратылыстану жә­не математика пәндері 7 бағытта, атап айтқанда, IT STEM, FAB LAB, роботты техника, қолданбалы мате­матика, биоинженерия, математикалық мо­дель­деу, биохимия салаларына бөліп оқытылды.

Қасым-Жомарт Тоқаев пен шейх Халед бен Мұхам­мед бен Заид Әл Нахаян араб тілі кабинетін көрді. Мектеп оқушылары араб тілі мен әдебиетін мең­геруде жеткен жетістіктерін танытты.

Сондай-ақ оқушылар Қазақстан Президенті мен Абу Дабидің Тақ мұрагеріне мектеп музейін таныс­тыр­ды. Онда екі елдің ынтымақтастығы мен дос­ты­ғына арналған көрме ұйымдастырылған. Экспозицияға ежелгі дәуірден бүгінге дейінгі араб әлемі жөнінде сыр шертетін кітаптар, ұлттық киім үлгілері мен тарихи жәді­герлер қойылған.

Инвестициялық ынтымақтастық мүмкіндіктері көп

Қасым-Жомарт Тоқаев пен шейх Халед бен Мұхаммед бен Заид Әл Нахаян «Астана» халықаралық қаржы орталығына барып, оның жетістіктерімен танысты. Сондай-ақ АХҚО Соты, Қаржы қызметін реттеу комитеті, биржа және Халықаралық төрелік орталығының ерекшеліктері көрсетілді.

АХҚО басқарушысы Ренат Бектұров Қазақстан Президенті мен Абу Дабидің Тақ мұрагеріне инвес­тиция­лық ынтымақтастықты дамыту мүмкіндіктері жөнінде мәлімет берді.

Бүгінгі таңда Біріккен Араб Әмірліктерінің 46 ком­паниясы АХҚО резиденті ретінде тіркелген. Олар қар­жы және сақтандыру, ақпараттық-коммуника­ция­лық технология, сауда, көлік, өңдеу және тау-кен өнер­кәсібі се­кілді түрлі салада қызмет етеді.

Бұдан бөлек, Қазақстан мен БАӘ капитал нарығы арасында байланыс нығайып келеді. Мәселен, биыл 7 мамырда Nasdaq Dubai және Astana International Exchange (AIX) биржалары орталық депозитарий-­лері­нің арасында тікелей байланыс орнағанын жария­лады. Былтыр AIX Абу Даби биржасы (ADX) құрған Tabadul цифрлық биржа хабына қосылды.

Серіктестік аясы кеңейе түседі

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев пен Абу Дабидің Тақ мұрагері шейх Халед бен Мұхаммед бен Заид Әл Нахаян «Қазақстан – БАӘ» бизнес-фору­мының жабылу салтанатына қатысты.

Президенттің айтуынша, келіссөздер барысында тараптар сауда-экономикалық және инвестициялық ынтымақтастықты одан әрі тереңдетуге ниетті екенін растады. Бүгін қол қойылған құжаттардың жалпы со­масы 5 миллиард долларға жуық. Бұл экономиканың не­гізгі секторларын қамтитын коммерциялық келі­сім­дер серіктестік аясын кеңейтуге септігін тигізеді.

Қасым-Жомарт Тоқаев аталған уағдаластықтардың толық жүзеге асырылуына екі елдің бизнес және кор­поративтік сектор өкілдері елеулі үлес қосатынына се­нім білдірді.

– Біріккен Араб Әмірліктері – еліміздің Шығанақ аймағындағы жетекші сауда және инвестициялық серік­тесі. Бүгінге дейін экономикамызға 4,3 миллиард дол­лардан астам инвестиция құйды. БАӘ-нің 2031 жыл­ға дейінгі даму стратегиясы біздің инновация, өнер­кәсіпті дамыту және әртараптандыру бағы­тын­дағы ұлттық басымдықтарымызбен үндеседі. Сон­дық­тан біз серіктестерімізге қолайлы жағдай жасауға ниет­тіміз, – деді Президент.

Мемлекет басшысы Біріккен Араб Әмірліктерінің биз­нес қауымдастығы өкілдеріне Қазақстанда ЭЫДҰ халықаралық стандарттары мен қағидаттарына сай жүргізіліп жатқан экономикалық реформалар жөнінде айтты. Осы орайда шетелдік инвесторларға, соның ішін­де БАӘ компанияларына жүйелі әрі жедел көмек беру үшін құрылған Инвестиция тарту жөніндегі кеңес жұмысы туралы мәлімет берді.

– Энергетика, логистика, қаржы, интеллектуалды технологиялар, ауыл шаруашылығы және тағы да басқа түрлі салада ынтымақтастығымызды кеңейтуге мүмкіндік мол. Masdar, Presight, Abu Dhabi Ports, Terminal Holdings және Аbu Dhabi Commercial Bank cекілді серіктестерімізбен бірге жүзеге асырып жатқан маңызды жобалар өзара ықпалдастықтың қарқын ала түскеніне айқын дәлел. Осы және басқа да бастамалар екіжақты қарым-қатынастың дәйекті әрі тиімді дамып келе жатқанын көрсетеді, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Бизнес форум аясында цифрлық технология дамуы­на, қаржы, урбанистика және «жасыл» эко­но­мика салаларындағы заманауи трендтерге арналған та­қырыптық сессиялар ұйымдастырылды.

Сонымен қатар екі елдің бизнес өкілдері B2B фор­ма­тында кездесулер өткізді. Форумға Әмірліктерден Абу Даби Экономикалық даму департаментінің, БАӘ сауда-өнеркәсіп палаталарының, сондай-ақ Masdar, AMEA Power, Abu Dhabi Ports Group және тағы да бас­қа ірі компаниялардың өкілдері қатысты.

«Қазақстан – БАӘ» бизнес-форумында бірнеше ком­мерциялық келісімге, атап айтқанда, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі мен QazaqArab Sugar ЖШС арасында Қазақстанда қант зауытының құрылысы жобасы бойынша инвес­ти­циялар жөніндегі келісімге; Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі, Астана қаласы әкімдігі мен Presight компаниясы арасында мәліметтерді өңдеу орталығының құрылысы бойынша меморандумға; Астана қаласы Білім басқармасы мен Emirates Kazakhstan Education Investment Group арасындағы ынты­мақ­тастық туралы меморандумға; «Астана» Халық­аралық қаржы орталығы мен Abu Dhabi Global Market арасында мәліметтерді қорғау саласындағы ынты­мақ­тастық жөніндегі меморандумға; «ҚМГ Инжиринг» ЖШС мен AIQ арасында білім алмасу және AIQ ше­шім­дерін әзірлеуге арналған стратегиялық ынты­мақтастық жөніндегі келісімге; «Атамекен» ҰКП Қа­зақ­станның сыртқы сауда палатасы мен Khalifa Economic Zones Abu Dhabi арасындағы ынтымақтастық туралы меморандумға; Semurg Invest ЖШС мен Abu Dhabi Ports Group арасында «Құрық» көпмақсатты тер­миналының құрылысы және оны дамыту қағи­дат­тары жөніндегі келісімге; «Ақтау теңіз порты» Арнайы экономикалық аймағы АҚ мен Khalifa Economic Zones Abu Dhabi арасындағы ынтымақтастық туралы ме­морандумға; «Alel Agro» АҚ мен LULU Group ара­сын­да агро азық-түлік өнімдерінің саудасын ілгерілету жә­не сатып алу саласындағы өзара түсіністік туралы ме­морандумға қол қойылды. 

Сапар соңында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Абу Дабидің Тақ мұрагері Халед бен Мұхаммед бен Заид Әл Нахаянды елорда әуежайынан шығарып салды.

Мейір ЖАСЫН