Сыздық сұлтанның есімі ақын-жыршылардың өлеңінде, ауызша әңгімелерде айтылып келгенімен, оның патша әскеріне қарсы шайқастары мен ерлік жолы алғаш 1889 жылы Ташкенттегі «С.И.Лихтин типо-литографиясынан» орыс тілінде «Султаны Кенесары и Сыздык» деген атпен жарық көреді. Алғы сөзін жазып, баспаға дайындаған – Сырдария облыстық санақ комитетінің толық мүшесі Евгений Тимофеевич Смирнов. Айта кету керек, Сыздық сұлтанның көзі тірісінде бұл тарихи туындының жазылуына да Смирновтың өзі себепкер болған-ды.
«Сыздықтың 1864-1876 жылдар аралығындағы әрекеті – біздің Қоқан, Хиуа хандықтарын бағындыру, Бұхарамен соғысу, Қашғармен арақатынасымыз тарих үшін аса құнды, қызықты болғандықтан, 1886 жылы оның өмірбаянын жаздырып алайын деген оймен жазу жобасын жасап берген едім. Бірақ Сыздық жазу жағына икемі болмады ма, кім білсін, бұған өзі кіріспей, інісі Ахмет сұлтанға тапсырып, ол 1887 жылы қазақ тілінде жазып әкеліп берді», – деп жазады Смирнов кітаптың алғы сөзіне. Осылайша, ол Ахмет сұлтан Кенесарыұлы жазып әкелген деректерді жолма-жол орысшаға аударып шығады.
«Сырдария облысының санақ комитетінің төрағасы генерал-майор Н.Гроденков мырзаның тапсыруымен уақиғалардың баяндалуы түсініктілеу болу үшін аздап өңдеп, керек болған жерлеріне қосымша ескерту жазып, баспаға дайындадым. Қолжазба менің берген жобамнан біраз ауытқыған, тастап кеткен, байқамаған жерлері де бар екен, дегенмен мұндағы айтылған уақиғалар Орта Азиядағы соғысты біздің қарсы жағымыздың баяндауы болғанымен аса құнды. Бір өмірбаянның орнына, Орта Азиядағы түрік халықтарының өз алдына ел болуы үшін соғысқан аса тынымсыз, қайратты екі жауымыздың – Кенесары мен Сыздықтың өмірбаяндары берілген», – деп баға береді Смирнов. Орыс тілінде шыққан бұл жинақты Ғалым Ахмедов қазақша тәржімалап, 1992 жылы «Ахмет сұлтан Кенесарыұлы. «Кенесары және Сыздық сұлтандар» деген атпен «Жалын» баспасында басылған болатын. Екі жыл бұрын кітап «Фолиант» баспасынан «Насаб наме Сыдық сұлтан» деген атаумен қайта басылып шықты. Бұл жолы шығарманы ақын Ербол Алшынбай шағатай тілінен тікелей қазақшаға аударды.
Сонымен, Сыздық сұлтан кім? Ең әуелі оның есіміне қатысты мәліметтер де әртүрлі. Қазақ ақындары Майлықожа, Жамбыл, Мағжанның жырларында Сыздық деп айтылса, орыс зерттеушілерінің деректерінде бірде Сыдық, енді бірде Садық болып кездеседі. Мысалға, әйгілі жырау Жамбыл Жабаев «Сыздық сұлтанға» атты өлеңінде Сыздықты төре тұқымы деп қана емес, Хан Кененің ұрпағы ретінде ардақ тұтатынын білдіріп:
«Сәлем бердім, алдияр,
Орын бердің қасыңнан.
Сен бір қалған көз едің
Кенесары асылдан.
Сыздық атың жайылды
Бұл өңірге жасыңнан.
Айбатыңды көргенде,
Дұшпандарың бас ұрған», –
деп жырлаған. «Насаб наме сұлтан Сыдық» кітабына рецензия жазған тарих ғылымдарының докторы Жамбыл Артықбаев «кітап шығыстық шағатай түркі жазба тілінің әсерімен жазылған, оны біз Сыздық атауының Сыдық болып жазылуынан-ақ аңғарамыз», – деген түсінік береді. Ал өлкетанушы, тарихшы Өмір Шыныбекұлы сұлтанның есіміне қатысты нұсқалардың қай-қайсысын да қабылдай беру керегін айтады. «Қазақта Ресей билеушілері мойындаған екі қолбасы бар. Оның бірі баршамыз білетін Бауыржан Момышұлы болса, екіншісі – Сыздық сұлтан Кенесарыұлы. Біз Момышұлының өмірі мен соғыстағы ерлігі туралы жақсы білеміз, өзі де қалам тербеді, өзге де кеңестік зерттеушілер мен жазушылар көп жазды. Ал Сыздық сұлтанды жекелеген зерттеушілер білгенімен қалың оқырман біле бермейді. Сондықтан алдымен оның атын қоя тұрып, затын танып алуымыз қажет», – дейді Өмір Шыныбекұлы.
Тарихи деректерде Кенесары хан қаза тапқанда артында екі әйелінен сегіз ұл қалғаны айтылады. Бәйбішесі Күнімжан ханымнан Жафар, Тайшық, Ахмет атты ұл туса, екінші әйелі Жаңыл ханымнан туған ұлдарының есімдері: Омар, Оспан, Әбубәкір, Сыздық, Жегей. Кей деректерде Кенесары өлгенде Тайшық 20 жаста, Сыздық 10-да, Ахмет 5 жаста болды деп көрсетілсе, «Насаб наме Сыдық сұлтан» кітабында Тайшықтың жасы 12-де, Сыдық 10 жаста, Ахмет 8 жасар деп жазылған.
Хан Кене опат болған соң оның әулеті өздеріне қарасты халқымен Қаратаудың Түркістан жағына қарай қоныс аударады. Ханның бала-шағасы қырық үй төлеңгіттерімен салық төлемеу шартымен Қоқан хандығына қарасты аумаққа орнығады. «Кенесары ханның балалары Түркістан хәкіміне қарап, қоңыраттардың арасында тұрып жатты. Балиғатқа жеткенге дейін ауылдарда молда жалдап сабақ оқыды. Сонымен қатар атқа міну, мылтық ату әдістерін үйренді. Ержеткеннен кейін Тайшық, Сыздық, Ахмет сұлтандар әскери қызметке кіріп, қай жерде де серіктерімен көзге түсті. Қоқан ханы әрқайсысы 500 жігітке әскербасы – «пансат» қызметіне тағайындайды», – делінген Ахмет сұлтан Кенесарыұлының жазбасында.
Сыздық сұлтанның бірге туған бауырларымен Ташкент билеушісі Қанағатшаһтың әскеріне қосылып, патшалық Ресей әскеріне қарсы салуы 1860 жылдан бастау алады. Мұздай қаруланған 800 әскерге қарсы шапқан қазақ сұлтандары бастаған сарбаздар Ұзынағаш пен Қастек бекінісінің арасында өткен қанды шайқаста үш күн бойы қайрат көрсетеді. Бұл оқиғаны Ахмет Кенесарыұлы: «1860 жылы Қоқанда ерлігімен атағы шыққан Қанағатшаһ Ташкентті билеп тұрған кезде, жанарал Колпаковский бастаған орыс әскері Алматыдан шығып, Тоқмақ қамалын бұзып алды. Қанағатшаһ паруанашы қырық мың әскерімен Верныйға қарай аттанды, солардың ішінде Тайшық, Сыздық, Ахмет сұлтандар да бар еді», – деп баяндайды. Г.Колпаковский әскеріне жеті зеңбіректен тоқтаусыз оқ атқызып, төртінші күні Қанағатшаһтың қолын кері шегіндіреді. Үздіксіз атылған зеңбірек оғынан Қоқан әскері қойдай қырылады. «Бұл шайқас Сыздықтың Ресейдің отарлаушы әскеріне қарсы алғашқы ірі шайқасы болды. Ол 1860 жылдан 1870 жылдарға дейін он жыл үздіксіз соғысу арқылы әкесінің жолын қайталады деуге толық негіз бар. Сыздық отаршылдарға қарсы соғысқа ертебастан араласып, кейіннен Әулиеатаны қорғауға, Шымкент, Түркістан, Ташкент шаһарларын қорғауға қатысты», – дейді Өмір Шыныбекұлы.
Қоқан әскері қырық мың қолмен сегіз жүз орыс әскерінен жеңілген осы қанды қырғаннан соң Кенесарының екі ұлы Тайшық пен Ахмет сұлтандар: «Қоқан хандығы ендігі жерде өзін қорғай алатын түрі жоқ, сірә, орыстар жуырда барлық елді басып алатын шығар. Сондықтан Ресей жағына шығайық. Реті келсе қызметіне кірейік, алмаса қоластында тыныш отырайық» деген байламға келеді. Бұл кеңеске келіспеген Сыздық сұлтан: «Ата-бабамыздың ұстаған жолын тастап, орыс жағына шықпаймын. Олар Қоқанды алса, Бұхараға барамын. Егер Бұхараны да алса, кез келген бір мұсылман еліне барармын. Қалай да ата-баба жолынан аумаймын!» деп Түркістанда қалып қояды. Бұл оқиғаны Мағжан ақын Жұмабаев өзінің «Ертегі» атты поэмасында:
«Қайран Сыздық елден үміт үзеді,
Жап-жас Сыздық елден, үйден безеді.
Жатып өлмей, жортып жүріп өлем деп,
Түркістанның бетпақ шөлін кезеді...», –
деп суреттейді. Осылайша, 1861 жылы Тайшық пен Ахмет сұлтан өздеріне қараған елді ертіп, Перовскі қаласындағы Дебу генералға бағынышты болады. 1863 жылы екі сұлтанның қызметі жағып, патша әкімшілігі екеуіне зауряд-хорунжий лауазымын берді. «Насаб наме сұлтан Сыдық» кітабында: «Зауряд хорунжий – түбі түркі-монғолдық әскери шен, ту ұстаушы деген мағынада қолданылған, зауряд – көзге түскен, еңбегі сіңген деген мағынада қолданылады» деп түсінік беріліпті. Патша әскерінің құрамында қызметте жүрген Тайшық сұлтан 1863 жылы найза жарақатынан қайтыс болады. Ал Ахмет сұлтан 1867 жылы Шымкент уезі бастығының кіші көмекшісіне тағайындалып, 1887 жылға дейін сол қызметте болды. Ол 1887 жылы қараша айында өмірден өтеді.
Сыздық сұлтанның құрсанған жаудан беті қайтпайтын көзсіз батырлығы, қиян-кескі ұрыс жағдайында шапшаң шешім қабылдайтын алғырлығы секілді айрықша қасиеттері жайында аңызға бергісіз әңгіме де деректер де жиі ұшырасады. Соның бірі – 1864 жылы Қоқан билеушісі Әлімқұл молдамен бірге генерал М.Черняевтың әскеріне қарсы шайқас. Шымкенттің күнбатыс жағындағы Ақұбұлақ деген жерде өткен соғыс Ахмет Кенесарыұлының жазбасында былайша баяндалады: «Орыстар зеңбіректерін картечпен оқтап, мылтықтарын даярлап, бірақ оқ атпай тым жақын келтірді. Ту ұстаған Сыздық сұлтан жігіттерін өзі бастап жүз қадам жерге келгенде орыстар үш жүз мылтықтан оқ жаудырды. Біріне-бірі тығылып келе жатқан жігіттердің алдыңғылары жаппай құлады, кейінгілері үрейлері ұшып, жерге жата қалды. Он мың адамның біреуі басын көтеруге жарамады. Тек Сыздық сұлтан ту ұстаған күйі, солдаттардан жүз қадам жерде, бір сағаттай тік тұрды. Солдаттар оны өршелене атқанда тудың шүберегі шұрқ-шұрқ тесіліп, сау жері қалмаған еді. Бірақ Сыздықты Құдай сақтады. Бір сағаттан кейін Әлімқұл молда адам жіберіп, оны кейін шақырып алды. Сыздық кейін қайтқанда, жер бауырлап жатқан жігіттердің бәрі де бастарын көтеріп онымен бірге қайтты». Әрине, бұл жерде әсірелеп суреттеу де болуы мүмкін. Десе де, Сыздықтың даңқын аспандатқан ерліктің бірі – осы.
Хан Кененің жолын қуған көкжал ұлының көзін көргендер де осы бір өзгеше жаратылған тұлғаның болмысын боямасыз баяндап кеткен. Мәселен, «Султаны Кенесары и Сыздык» кітабына алғысөз жазған Е.Смирнов: «Алғашқы көргенде осы ойшыл, келбетті келген сабырлы адамның сахараның ештеңеден тайсалмайтын баскесері атанған, жетпісінші жылдары біздің Түркістандағы алғы шебіміздегілердің үрейін ұшырған, күтпеген кезде және біздің осалдау жерімізден тап беріп, басқа қазақ, түрікпен топтарына қарағанда қайсарлықпен, өршелене шабуыл жасаған партизан, атақты шабандоз Сыздық екеніне нанғың да келмейді», – деп таңғалысын жасырмайды. Ресей патшасының тағы бір әскери шенеунігі Н.Павлов өзінің еңбегінде былай деп жазады: «Кенесарының баласы, Абылай ханның шөбересi, Тұрандағы аса iрi тұлғалардың бiрi болып табылатын даланың осынау жаужүрек ұлының бойына бiзге деген өшпендiлiк ана сүтiмен бiрге дарыған едi. Тұран өлкесiндегi Сыздықтың сирек кездесер оқшау бiр қасиеті – атақ, мансап, қадiр-құрмет iздемегендiгi, ержүрек жауынгер, талмас қажыр иесi екендiгiнде». (Н.Павлов История Туркестана. – Ташкент: Типография при канцелярии Туркестанскаго Генерал-губернатора, 1910).
Сонымен, Шымкентті он күндей қоршап, ала алмаған Черняев әскері қаланы ала алмай кері шегінеді. Үш айдан кейін әскерін күшейтіп, қайтып келіп 1864 жылы 21 қыркүйекте қаланы өзіне қаратады. Бұл кезде Сыздық Ташкентте болатын.
1864 жылы желтоқсан айында болған Иқан шайқасы Сыздық Кенесарыұлының қолбасылық өнерін паш еткен ұлы шайқастың бірі болды. Әулиеата мен Шымкентті алған соң Ресей патшалығы тұтас Орта Азияға өктемдігін жүргізуді көздейді. Оған қарсы көтерілген Қоқан билеушісі Әлімқұл молда мен Сыздық сұлтанның қолы Түркістан қаласының маңындағы Иқан жерінде Есаул Серов әскері мен Орал казактарынан құрылған полкке қарсы қанды қырғын өткізді. Сыздық сұлтан бастаған қазақ сарбаздары Сасықбұлақ деген жерде орыс әскеріне тұтқиылдан бірнеше мәрте соққы жасап, үлкен шығын келтіреді. Шапшаң қимылдап, қырғидай тиген Сыздықтың қолы Түркістаннан қосымша көмекке шыққан поручик Сукорконың ротасын бөгеп, екі күн бойы үйіріліп соққан дауылдай есін алады. Амалы таусылған орыс әскерінің басшылығы алға бір қадам жылжи алмай бекініс жасап, соғысуға мәжбүр болады. Шеп құрап, темір қарудан үздіксіз оқ жаудырған жауға қарсы қоқан әскері де батып бара алмай уақыт созыла түседі. Сол кезде Сыздық сұлтан Әлімқұл молдаға «Бұл орыстарды бұлайша шабуыл жасап жеңе алмаймыз. Әкем Кенесары хан осындайда бекініп алған орыстарға шабуыл жасағанда, шөпті қалың буып, соны тасалана доматалып барушы еді, біз де солай істейік» деп кеңес береді. Сарбаздар сұлтанның бұйрығымен қамыс пен жусанды орып, қалың етіп буып, орыстарға қарай домалатып келіп, тасасынан шыға тап беріп соққы жасайды. Алайда осы ұрыста Сыздықтың санына оқ тиіп, жараланады. Мініп жүрген қара арғымағына бес жерден оқ тиіп, майдан даласында қалады.
«Насаб наме сұлтан Сыдық» кітабында: «Иқан түбегіндегі соғыс Ресейдің Орта Азияны жаулап алу тарихында ерекше орын алады. Бұл жерде 1 обер-офицер, 4 урядник, 50 оралдық казак-орыс, 1 фельдшер, 1 фурштат өлген, жараланғандар саны – 42. Серовтың жүздігі жол басшылыққа алған бір қазақ жігіті де өлген. Сол себепті 1884 жылы соғыстың болған күні 6 желтоқсанда Сырдария облысының әскери губернаторы Н.Гродеков Иқанда биіктігі алты аршын, жоғарғы жағында креші бар ауыр ескерткіш орнатқан. Шойын тақтаға «1864 жылғы Иқан соғысында қаза тапқан жауынгерлер рухына деген сөз жазылған. Орыс-казактар Түркістанға жерленген», – деп түсінік беріледі.
Бұл соғыста мұсылмандар жағынан да төрт жүз адам шәһид болып, бірнеше жігіт жараланған еді. Әлімқұл молда соғыстан алған олжасымен Ташкенге оралады. Келесі жылы генерал Черняев көп әскермен Ташкенді қоршағанда, Әлімқұл молдаға оқ тиіп қаза табады. Әлімқұлдың орнынан Ташкентке әмірлікке сайланған Сыздық қаланы қорғауға кіріседі. Орыс әскері қатарынан үш күн бойы шабуылдап шаһарды ала алмайды. Бірақ қоқан әскері өз ішінен қожырап, «қоқандық» «ташкенттік» болып өзара тонаушылықпен айналысып кетеді. Қоқан әскербасылары билік қазақ сұлтанына өтіп кетеді деп қауіптеніп, Сыздықты өлтірмекші болады. Оны біліп қойған сұлтан сарбаздарын ертіп, Бұхараға қарай жол тартады. Сыздық кетісімен көп ұзамай Черняев Ташкентті басып алған болатын. Кенесарыұлының Орталық Азиядағы орыс әскеріне қарсы жорығы жайында Е.Смирнов кейіннен өзінің естелігінде: «Бұхара, Хиуа хандарына соғыс, саясат жөнінен оның қандай абзал ақылшы, үлкен ұлық болғанын, бетімен кеткен, жартылай тағы сахара шабандоздарының бастарын біріктіріп, қалайша қолында ұстағанын» таңғала жазған болатын.
Айтқандай, Бұхара мен Самарқанға сапарында Сыздық сұлтанға жергілікті халық Назар деген гәлчадан (тау тәжігі) кегімізді қайтарыңыз деген тілегін айтады. Сыздық қазіргі Тәжікстан аумағындағы Нұрек тауында қамал соғып, қарақшылықпен айналысатын Назарды бағындырып, елдің мүлкін қайтаруға көндіреді. Осы оқиғадан кейін Назар батыр өзіне қараған жігіттерімен бірге Сыздықтың қолына қосылып, бірнеше жорықта серігіне айналады. «Осыдан бірер жыл бұрын мен Шардара ауданында бір ақсақалға жолығып қалдым. Ол кісі өзі Тобықты руынан екен. Әңгімелесе келе білгенім, Сыздыққа жолдас болған Назар тәжік емес, оның түбі – тобықты. Деректерде тәжік деп айтылып жүрген қатені түзетуіміз керек» деген ұсыныс айтты. Бұл да зерттеуді қажет етеді. Сыздықтың он жылға тарта соғысында қасында жүрген қаншама батырларымыз бар есімдері аталмай жүрген», – дейді өлкетанушы.
Сыздық сұлтан Самарқанға жақындағанда орыстардың қаланы алғанын естиді де, Бұхараға бет алған генерал К.Кауфман әскеріне бүйірден келіп тиеді. Осы қақтығыс кезінде Кауфман әскерінен жетпіс адам, Сыздық сұлтанның 100 сарбазы қаза тапқан. Сыздық қолының бір жағына шығуға тиіс Бұхара әскері алды артына қарамай қашады. Бұхара әмірі Кауфманмен бітімге келген соң Сыздық Үргенішке қарай ойысады. Осы жолда сұлтан ауырып, Қызылқұмдағы Боқан тауында үш ай жатты деген де дерек бар.
1873 жылы көктемде Сыздық генерал Кауфманның әскері Хиуаға келе жатыр деген хабар алады. Оларға Астрахан жақтан полковник Ломакин бастаған отряд көмекке келген болатын. Бұл жолы да Хиуа ханы қарсылық көрсете алмай берілген соң, үміті үзілген Сыздық түрікпен жеріне қарай өтеді. Мерв қаласында аздаған уақыт тынығып, ес жиған соң түрікпен билеушілері Сыздық сұлтанға «әскер қосайық, бізге Чаржоуды (1999 жылы Түркіменабад деп аталды) шауып, бұхарлықтарда кеткен кегімізді әпер» деп қолқа сала бастайды. Сыздық Кенесарыұлы мұсылмандарды қырып, күнәсін арқалағанша бұл жерден кетейін деп шешіп, Ғератқа қарай жолға шығады. Ол жерде үш ай тұрып, Бәлхі, Бәдахшан арқылы жүріп отырып Қашғарға жетеді. Оның билеушісі Жақыпбекті (орыс деректерінде Якуббек) Сыздық жақсы танитын. Кезінде Қоқан хандығы қол астында бірге әскери қызметте болған бұрыннан біліс, үзеңгілесі. «Қашқар билеушісі Жақыпбек Сыздықты хан көтеріп қарсы алады. Бар жағдайын жасап, баласы Бекқұлыбектің әскербасы етіп бекітеді. Бірақ Жақыпбек қайтыс болғаннан кейін Қашғардың өзінде бүлік шығып, Қытай әскеріне қарсы шайқаста алауыздық орын алады. Оның үстіне, Қытаймен арадағы соғыста қолы қатты жарақат алға Сыздық сұлтан амалсыз кері қайтқан еді. Інісі Ахмет сұлтанға хат жазып, өзінің соғыстан шаршағанын айтады. Сол хатты мен кезінде Шымкенттегі мұрағаттан тауып оқыдым», – дейді Өмір Шыныбекұлы.
1877 жылдың күзінде Сыздықтың хаты қолына тиген інісі Ахмет сұлтан Кенесарыұлы генерал-губернатор Кауфманға өтініш жолдап, ағасын қолына алады. Ол бұл кезде Шымкент уезді басшысының кіші көмекшісі лауазымында болатын. Кауфманның рұқсатымен Сыздықтың қолын емдетіп, Бұхара әмірінің қарамағындағы бала-шағасын алдыртады. Сыздыққа кешірім беріп, қоныстандырған патша үкіметі өкілі – Сырдария облыстық санақ комитетінің толық мүшесі Евгений Смирнов өз естелігінде: «Бұл күнде Сыздық сұлтан Шымкент уезінде, Арыс өзенінің бойындағы Қарабұлақ деген сарт қыстағының теріскей жағында алты шақырымдай жерде, бір кезде бабасы Абылай ханның ордасы болған Ханқорған харабасының (қираған орнының) қасында тұрып жатыр. Сыздықтың малы бар, қыстауының маңында егін салады, қолы бос кездері кітап оқиды, намазын қаза қалдырмайды», – деп жазады.
Сыздықтың одан кейінгі өмірі жайлы жазбаша дерек жоқтың-қасы. Уикипедия – ашық энциклопедиясындағы мәліметте ол 1910 жылы қайтыс болды деп көрсетілген.
Кезінде «Жұлдыз» журналында жарияланып, жұртшылыққа тараған бір оқиға бар. 1884 жылдары шамасында Сыздық Кенесарыұлы Қырғыз еліне барғанда қырғыздар үй тігіп, мал сойып, құрметпен қарсы алады. Сыздық келе жатыр деген хабардан соң қазақ-қырғыздың сөз ұстаған адамы жиналғанда, ішінде Жамбыл Жабаев та болған. «Сонда Сыздықтың айтқаны мынау еді деп Жамбыл ақын Ғали Ормановқа: «Мен сендермен шабысқалы келгем жоқ, табысқалы келдім. Сен де туысқанымсың. Жан ашуы үстінде әкемді өлтірдің деп кінә қояр жайым жоқ, жалғыз-ақ тілегім: әкемнің сүйегін бер – аталарыма қосайын, алтын жүзігін бер – қолыма салайын, Сарықасқа ерін бер – астыма мінейін, бұйымтайым осы-ақ еді», – депті. Сол жолы Кенесарының алтын жүзігі мен Сарықасқа ерін тауып берген қырғыздар ханның сүйегіне келгенде төменшіктей беріпті. «Он бір жыра» деген жерді білгенмен нақты орнын көрсететін адам табылмаған. «Қап болмас! – деп отырды да, Сыздық сарықасқа ердің басын қанжармен қақ айырып шапты да, жіліншік-жіліншік алтын алды. «Әкемді өлтіруін білсеңдер де, алтынын алуын білмеген екенсіңдер. Оқасы жоқ, бұйырған нәсіп қой!» – деп, қалтасына салды», – дейді Жамбыл ақын.
Өлкетанушы Өмір Шыныбекұлы Сыздық сұлтанның ел мен жерді қорғаудағы алапат ерлігін ескеріп, насихатын жасайтын уақыт жеткенін айтады. «Сыздықтың есімі мектептерге берілсе, Шымкент пен Түркістан шаһарының біріне ескерткіш орнатылса деймін. Бұл шеттен келетін туристерге танымдық орын, өзіміздің өскелең ұрпақ үшін баға жетпес мұра болар еді», – дейді ол.
Азаттық үшін арпалысқан, өз заманында даңқы жайылып, дұшпаны мойындаған дала көкжалының есімін ұлықтау ұрпақ еншісіндегі үлкен істің бірі болса керек.
Бауыржан БАЗАР