Жиынды ашқан Бас прокурор Берік Асылов комиссияның жаңа мүшелерін таныстырып, отырыста үш мәселе қаралатынын жеткізді. Бірінші комиссия жұмысының нәтижелері және кейбір аспектілері туралы, екіншісі жекелеген істер бойынша активтерді қабылдау тәртібі туралы, үшіншісі пареллельді қаржылық тергеп-тексеруді жүргізу туралы.
«Елге заңсыз шығарылған активтерді қайтару – Президентіміздің басты тапсырмаларының бірі. Жақында өткен Парламент сессиясын ашу кезінде Мемлекет басшысы осы мәселені қайталап, назар аударды. Арнайы заңды тезірек қабылдауды тапсырды. Бұл бағытта комиссия мүшелері үлкен жұмысты атқарды. Әлемдік тәжірибе зерделенді, сарапшылар ұсыныстары жиналды. Әділет министрлігінің бастауымен мемлекетке заңсыз игерілген активтерді қайтару туралы заң жобасы әзірленді», – деді Бас прокурор.
Оның айтуынша, бүгінде мемлекетке 760 млрд теңгеден астам соманың активтері қайтарылған. Оның ішінде 575 млн доллар шетелдерден келген. Қайтару шараларына комиссияның барлық мүшесі және мемлекеттік органдар жұмылдырылған.
«Жоғарғы Сот бұрын негізсіз олигополия субъектілерінің пайдасына шығарылған шешімдерге қатысты Бас прокурордың 24 наразылығын қанағаттандырды. Мысалы, Алматы ауыр машина жасау зауытының 31 пайыз акциясын жекешелендіруді заңсыз деп тану туралы сот шешімі қабылданды. Басқа жағдайда Жоғарғы Соттың қаулысы астаналық «Думан» қонақүй кешенінің иелерінен 1,3 млрд теңге өндіріп алуға мүмкіндік берді. Бұдан басқа, соттар заңсыз сатылған мемлекеттік мүлікті қайтару жөніндегі ондаған талапты қанағаттандырды. Олардың ішінде өндірістік нысандар, базарлар, коммерциялық үй-жайлар, элиталық жер телімдері және тағы басқалары бар», – деді Бас прокурор.
Оның айтуынша, таяуда сот шешімі бойынша АМӨЗ меншігіне Атырау қаласындағы Сұйытылған мұнай-газды сақтау паркінің 50 пайыздық үлесі қайтарылған. Басқа мемлекеттерге құқықтық көмек көрсету туралы 100-ден астам сұрау хат жолданған. Соның нәтижесінде 100 млн АҚШ долларынан асатын мүлікке тыйым салынған. Сонымен қатар Қаржы министрлігі қаржы-өнеркәсіп топтарының (ҚӨТ) кәсіпорындарынан қосымша 100 млрд теңгеден астам салық өндіріп алды. Экология және табиғи ресурстар министрлігі ҚӨТ компанияларына 7 млрд теңгеге жуық айыппұл салды, ал Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі 4 млрд теңгеге санкциялар қолданған.
Прокурорлардың шараларымен олигополия субъектілеріне бұрын негізсіз берілген немесе нысаналы мақсаты бойынша пайдаланылмайтын 460 мың гектардан астам жер қайтарылды.
Жиында Бас прокуратураның Халықаралық-құқықтық ынтымақтастықты дамыту қызметінің бастығы Нұрдәулет Сүйіндіков комиссияның атқарған жұмысы жөнінде баяндады.
«Күшін жойған шешімдер олигополия субъектілерінің пайдасына шығарылған болатын. Жоғарғы Соттың жаңа ұстанымының нәтижесінде елеулі активтерді мемлекетке қайтаруға, салықтар мен айыппұлдарды өндіруге, тарифтерді төмендетуге қол жеткізілді», – деді ол.
Ал Активтерді қайтару бойынша ведомствоаралық комиссияның ресми өкілі Зейін Әліпбек тәркіленген мүлікті қаражатқа айналдыру мәселесі әлі талқыланып жатқанын жеткізді. Шетелден қайтарылған активтер дүние-мүлік түрінде, валюта түрінде Лихтенштейн, Аустрия, Біріккен Араб Әмірліктерінен қайтарылып жатыр.
«Қайтарылған активтер еліміздің әр саласына жіберіледі. Мысалы, салықтан жалтарулар болса, біздің комиссия 100 млрд теңгенің салығын қайтарды, ол салық органдарының өз шотына түседі. Оған қоса, заңсыз алынған, өз мақсатына пайдаланылмаған 460 мың гектар жер қайтарылды. Бұл да әр ауылдың, әр аумақтың меншігіне қайтарылады. Тәркіленген басқа да мүліктерді қайда жіберу керегі талқыланып жатыр», – деді З.Әліпбек.
Жәнібек АМАНГЕЛДІ