Облыстық Денсаулық сақтау басқармасының дерегінше, өңірде 26 550 адам эндокриндік аурулармен есепте тұр. Оның ішінде, биыл 595 тұрғыннан алғаш рет қант диабеті анықталған.
Қант диабетіне шалдыққандардың дені – ересектер. Дегенмен есепте тұрған 200-ден астам бала бар.
«Облыс халқы 700 мыңнан асатынын ескерсек, тұрғындардың 1,9%-ы диабетпен өмір сүріп жатыр. Бұл – республикалық деңгеймен салыстырғанда жоғары көрсеткіш. Мәселен, бір жыл ішінде диспансерлік есепке жаңадан алынғандардың саны екі еседен көп өскен. 2024 жылы – 595 науқас, 2025 жылы – 1 087 науқас есепке алынды», – дейді Денсаулық сақтау басқармасының басшысы Қайсар Абдалиев.
Дәрігерлердің айтуынша, қант диабеті қазір егде жастағылар арасында емес, жастарда да жиі кездесуде. Бұған әсер ететін басты себептер – артық салмақ, тәтті газдалған сусындар мен фаст-фудқа тәуелділік, қозғалыстың аз болуы және стресс пен ұйқының бұзылуы. Сонымен қатар жүкті әйелдер арасындағы гестациялық диабет жағдайлары да жылдан жылға артып барады. Бұл – болашақ ананың да, нәрестенің де денсаулығына төнетін қауіп.
Қант диабеті жиі асқынатын, өмір бойы бақылауды қажет ететін созылмалы ауру екені белгілі. Дұрыс емделмеген жағдайда ол адамның көру қабілетінің нашарлауына, жүрек-қан тамыр ауруларына, бүйрек жеткіліксіздігіне, тіпті аяқ ампутациясына әкелуі мүмкін. Сондықтан бұл тек медицина саласының мәселесі емес. Диабет өңір экономикасына да әсер етеді, еңбекке жарамдылық төмендейді, емдеу шығындары артады. Мамандар Атырау облысында қант диабетімен күресті күшейту үшін бірнеше бағытты ұсынып отыр.
«Біріншіден, алдын алу шараларын жүйелеу. Яғни, скринингтік тексерістерді көбейту. Екіншіден, дұрыс тамақтану мәдениетін қалыптастыру. Үшіншіден, спорт алаңдарын көбейту, халықты күнделікті спортқа ынталандыру. Төртіншіден, медициналық көмекті жақсарту: эндокринолог санын көбейту, инсулин мен қажетті құралдарды қолжетімді ету», – дейді Қайсар Абдалиев.
Атыраулық 42 жастағы тұрғын Қалима (есімі өзгертілді – ред.) диабет диагнозын былтыр білгенін айтады.
«Қант диабеті маған мүлде қатысы жоқ деп ойлайтынмын. Өзімді жақсы сезінетінмін, тек қатты шаршаңқылық пен шөл қысатын. Ауруды тексеріс кезінде кездейсоқ анықтады. Енді күн сайын қант деңгейін бақылап, тамақтануымды түбегейлі өзгерттім. Егер ерте тексерілмесем, жағдайым қиындауы мүмкін еді», – дейді ол.
Науқастың айтуынша, өңірде эндокринологқа кезек көп, дәрі-дәрмекке қолжетімділік мәселелері де бар. «Инсулин аламын, бірақ кейбір өлшеу құралдарын өзім сатып аламын. Әр адамға қолжетімді медициналық көмек болса, асқынулар азаяр еді», – дейді ол.
Ғалымдардың зерттеулері қант диабетінің таралуы әлемде тұрақты өсіп жатқанын айғақтайды. Қазір шамамен 450 миллионға жуық адам 1 және 2 типті қант диабетімен ауырады. Алайда олардың едәуір бөлігі қажетті ем қабылдамайды, бұл жүрек, бүйрек, көру қабілеті сияқты басқа да ауыр асқынулардың дамуына түрткі болуы мүмкін.
Қалай десек те, Атырау облысында қант диабетінің өсуі – аймақтың денсаулық сақтау саласының алдында тұрған күрделі мәселенің бірі. Статистиканың өсуі бұл мәселенің тек медицина қызметкерлерінің емес, бүкіл қоғамның назарында болуы керектігін көрсетеді. Қазір қолданылатын шаралардың нәтижесі тек бүгінгі емес, ертеңгі ұрпақтың денсаулығына тікелей әсер етеді.
Баян ЖАНҰЗАҚОВА,
Атырау облысы