Соңғы жылдары елімізде жұмыс табу оңай емес. Әсіресе дипломы бар, бірақ тәжірибесі жоқ жастар мен қалаға жаңадан келгендер үшін бұл – үлкен мәселе. Ресми түрде жұмыссыз болып тіркелмесе де, тұрақты табыссыз жүрген адам көп. «Қайда барсам да, жауап жоқ» деп күдер үзгендердің де саны артып келеді. Бірақ жұмыс табу – тек бос орын қарау емес, бұл – өзіңді дұрыс бағыттау және әрекет ету процесі. Ендеше неден бастау керек?
1. Қандай жұмыс керек екенін нақтылау
«Кез келген жұмыс болса болды» деген адамға нақты бағыт табу қиын. Ең алдымен, өзіңе мына сұрақтарды қой:
– Қандай іспен айналысқанды ұнатам?
– Қандай қабілетім бар?
– Қандай жұмыс менің өміріме сай келеді?
Жауап нақты болған сайын, әрекет те нақты болады.
2. Түйіндемені дұрыс жасау
Қарапайым ғана түйіндеме – сіздің алғашқы әсеріңіз. Оның сыртқы көрінісі де, жазылу стилі де маңызды. Жұмыс тәжірибесі болмаса да, оқыған курстарды, үйренген дағдыларды, қоғамдық жұмыстарды көрсетуге болады.
Кеңес: Түйіндемені бір ғана шаблонмен емес, бірнеше жұмыс саласына бейімдеп жасаңыз.
3. Таныстар мен орта – ең күшті мүмкіндік
Жұмыс берушілердің көбі бірінші кезекте сенімді адамнан кеңес сұрайды. Сондықтан таныстарға, туыстарға, бұрынғы оқытушыларға «жұмыс іздеп жүрмін» деп ашық айту – ұят емес, ақылды қадам.
Жасырын жүрген адамға ешкім көмектесе алмайды.
4. Уақытша жұмыс – уақыт жоғалту емес
Жалақысы аз, шарттары онша емес жұмысқа уақытша орналасу – бұл да алға жылжу. Көп адам «осыған лайық емеспін» деп күтумен жүреді. Ал тәжірибе мен байланыс сол "уақытша" деген жұмыстан басталуы мүмкін.
Ең жақсы мүмкіндік – көбіне жүріп келе жатқан адамға келеді.
5. Мемлекеттік қолдауларды пайдалану
«Еңбек» бағдарламасы, жұмыспен қамту орталықтары, жас мамандарға арналған субсидиялы жұмыс орындары бар. Ауыл мен қалада да түрлі тегін курстар, гранттар, қайта даярлау орталықтары жұмыс істейді. Бұл мүмкіндіктерді білу – ізденістің бір бөлігі.
6. Онлайн жұмыс: қазір және осы жерде
Қазіргі таңда интернет арқылы жұмыс істеу – шетелге шықпай-ақ табыс табудың жолы. Онлайн курстан өткен соң:
– мәтін теру, аудару
– графика жасау, SMM
– маркетинг, контент жүргізу
сияқты жұмыстарға тапсырыс алуға болады.
Көп адам үйренуге ерініп, осы мүмкіндіктен айырылып отыр.
7. Өз ісіңді бастау – кішіден үлкенге
Жұмыс таппай жүргендер үшін шағын кәсіп – жақсы балама. Мысалы, үйде тігін тігу, тәтті пісіру, бала бағу, мал бағу, қызмет көрсету – бәрі табыс көзі бола алады. Бастысы – ұялып, өзіңе тыйым салмау.
Тіпті күнделікті 3–5 мың теңге табыс – бастапқы демеу бола алады.
8. Әлеуметтік желіні жұмысқа айналдыру
Instagram, TikTok, WhatsApp – тек бос уақыт емес, табыс құралына айналуы мүмкін. Өз ісіңді, қолөнерді, кеңесті, қызметті насихаттау арқылы клиент табуға болады.
Тиімді жазу, жақсы фото, тұрақты байланыс – бәрі нәтиже береді.
9. Өзіңді дамыту – ең жақсы инвестиция
Бір курстан өту, онлайн оқып бір дағды үйрену – бұл жұмыс табуға жол ашады. Мемлекеттік және тегін платформалар көп: Coursera, Skills.enbek.kz, Stepik және т.б.
Бос жүрген кезде үйрену – алда табыс табуға дайындық.
10. Үміт үзбеу – ішкі күш
Жұмыссыз жүру адамның өзін бағалауына соққы береді. Бірақ бұл – уақытша кезең. Ең бастысы – күнде бір қадам жасау. Бір күні жауапсыз қалған түйіндеме ертең нәтиже береді. Еңбек еткен адам – міндетті түрде жол табады.
Жұмыс табу – бір күндік шаруа емес, бірақ дұрыс бағытта ізденген адам міндетті түрде табады. Тәжірибесіз болсаң – үйрен. Жұмыс таба алмасаң – уақытша жұмыс істе. Дайын жұмыс жоқ болса – өз ісіңді баста. Қазіргі өмірде мүмкіндік көп, тек соған қарай нақты қадам жасау керек.