Тарбағатай ауданында кейінгі 3 жылда әлеуметтік-экономикалық даму қарқыны үдей түсті. Іске асырылып жатқан жобалардың басты мақсаты – халықтың өмір сүру сапасын жақсарту, елді мекендердегі инфрақұрылымды дамыту, жаңа жұмыс орындарын ашу, ауыл шаруашылығы саласы мен кәсіпкерлікті дамыту, инвестиция тартуға қолайлы жағдай жасау және әлеуметтік салада жинақталған мәселелерді шешу. Бұл бастамаларға аудан әкімі Дархан Жөргекбаев ерекше көңіл бөліп отыр.
Білім сапасы бақылауда
2023-2024 жылдары ауданның Шеңгелді, Шолақорда, Тәуке ауылдарына жаңа мектептер салынып, қолданысқа берілген болса, биыл Сарыөлең ауылында жаңа мектептің құрылысы басталып, аяқталуға жақындады.
2025 жылы білім беру инфрақұрылымын жетілдіру, оқу процесінің сапасын арттыру және білім беру ұйымдарының материалдық-техникалық базасын нығайту бағытында бірқатар нысандарда жөндеу және жаңғырту жұмыстары жүргізілді. Ақжар ауылындағы Абай атындағы орта мектебі Парламент Мәжілісінің депутаты Ерлан Саировтың қолдауымен, «Қазақстан халқына» қоры арқылы Назарбаев зияткерлік мектебі базасында 250 млн теңге қаражатқа толықтай жабдықталды.
Нәтижесінде, оқу орындарының материалдық жағдайы жақсарып, оқушылар мен педагогтер үшін қолайлы білім беру ортасы қалыптасты. Тарбағатай ауданы бойынша жалпы білім сапасы артып, оқушылар облыстық, республикалық жарыстарда көптеп орын ала бастады. Мысалы, аудан оқушылары 2022-2023 оқу жылында облыстық кезеңде – 98, республикадан 10 жүлделі орын иеленсе, 2024-2025 оқу жылында облыстық кезеңде 284, республикадан 22 жүлделі орын алған.
Халық саулығы қадағаланады
2022-2024 жылдар аралығында ауданның 4 ауылында медициналық пункттер күрделі жөндеуден өтті. Ақжар ауылындағы аудандық аурухана ғимаратының ауызсу, кәріз және жылу жүйесі толықтай жаңаланды.
Аудан орталығындағы перзентхана бөлімі қажетті медициналық құрал-жабдықтармен толық жабдықталып, күрделі жөндеу жүргізілді. Нәтижесінде, перзентхана бөлімшесі ІІ-деңгейге өтті. Яғни, бұрын патологиясы бар әйелдер облыстық перинаталдық орталықта босанған болса, енді олар осы аудандық аурухананың перзентхана бөлімшесінде сәбиін өмірге әкеледі. Бұл аудан тұрғындары үшін қолайлы жағдай туғызды.
Сонымен қатар «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы аясында 9 ауылға медициналық пункттер салынып пайдалануға берілді.
2024 жылғы іске асқан ірі жобалардың бірі – аудандық ауруханаға 451,0 млн теңгеге компьютерлік томография аппараты алынды. Қазір халық игілігіне қызмет етіп тұр.
Аудандағы ең ірі елді мекен – Тұғыл ауылындағы дәрігерлік амбулаторияда күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Сонымен қатар Ақжар ауылындағы аудандық аурухананың жұқпалы аурулар бөлімшесінде жөндеу жұмыстары толықтай аяқталды. Нысан қазіргі санитарлық талаптарға сай жабдықталып, медициналық қызмет сапасын арттыруға мүмкіндік берді.
Қазір аудандық аурухананың емхана бөлімшесін күрделі жөндеу жұмыстары жалғасып жатыр. 300 млн теңгеден астам қаржыға сумен жабдықтау, су бұру және жылумен жабдықтау жүйелері, 275,2 млн теңгеге мәйітхана мен алаңішілік желілерге күрделі жөндеу жасалады.
Аталған шаралар аудан тұрғындарына көрсетілетін медициналық қызметтің сапасын арттыруға, аурухана мен емхана инфрақұрылымын жаңартуға және қолайлы жағдай жасауға бағытталған.
Ауданда бұрын болмаған «Оңалту орталығы» ашылды. Жоба «Қазақстан халқына» қорының қолдауымен жүзеге асырылды. Сонымен қатар «БАЛТНЕР ІІ-Ш 200 ПА» медициналық қалдықтарды дезинфекциялау және ұнтақтау жабдығы сатып алынды. Алдағы уақытта Қабанбай, Қарасу ауылдарының дәрігерлік амбулаториясын жаңадан салу жоспарлануда.
Қос салада қарқынды өсім бар
Тарбағатай спорттағы жеңістерімен де дараланады. Ағайынды Ералы және Дарын Әскербектер еркін күрестен, Айбол Слямбеков гір спортынан Қазақстанның атын әлемге әйгілі етті.
2023 жылы Маңырақ ауылының тумасы, меценат Бауыржан Қожахметов ауылына 300 млн теңгеге спорт кешенін салып, азаматтықтың биік үлгісін көрсетті.
«Ауыл – ел бесігі» бағдарламасы аясында Тұғыл ауылында 2024 жылы спорттық-сауықтыру кешені салынды. Биыл «Ауыл – ел бесігі» бағдарламасы аясында Ақжар ауылының орталық стадионын қайта жаңғырту жұмыстары жүргізіліп, толықтай аяқталды. Қазір Ақжар ауылында денешынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылысы жүргізілуде.
Ауданда мәдениет пен өнер саласына қолдау көрсетіліп, ел руханиятына ауқымды көңіл бөлініп жатыр. 2022-2025 жылдары Жаңаауыл, Маңырақ, Жетіарал, Құйған, Жаңатілеу, Жаңаталап ауылындағы 6 мәдениет үйі жөнделді.
Қазір аудандағы барлық мәдениет үйі мен клубтарға сахна шырайын ашатын заманауи музыкалық дыбыстық құрылғылар, ұлттық музыкалық аспаптар, үйірмелер жұмысын жүргізуге домбыралар, LED экрандар сатып алынды. Бұл өнерді көркем әрі сапалы жеткізудің жаңа мүмкіндігі, мәдениетіміздің цифрлық дәуірге қадам басқанын білдіретін үлкен жетістік болып отыр. Тарбағатай өнер шеберлеріне қолдау көрсетіліп, ұлт аспаптар оркестрі, 3 фольклорлық ансамбль, 3-топтағы би ансамбльдері және театр өнерпаздары сахналық киімдермен қамтамасыз етілді.
Ауданда ұлттық және мемлекеттік мерекелер өткізуге тұрғындарды жаппай қамту, облыстық, республикалық деңгейдегі мәдени іс-шаралар өткізу мақсатында жылжымалы LED экранды сахна кешені, концерттік гастрольдерге арналған «Газель» автокөлігі алынды. Ауданда кітапханаларға жаңа жиһаздар сатып алу, кітапхана қорларын толықтыру ісі де қарқынды жүріп жатыр.
Инфрақұрылым ел игіліне жарап тұр
Тарбағатайда кейінгі жылдары жол инфрақұрылымын дамытуға да аса мән беріліп келе жатыр. Жол жөндеу жұмыстары кезең-кезеңімен іске асып, жоғары сапалы автокөлік жолдарының үлесін арттыру жоспарымызда бар.
«Ауыл – ел бесігі» бағдарламасы аясында 2022 жылы – 10,9 шақырым, 2023 жылы – 33,3 шақырым, 2024 жылы 116,91 шақырым жол жөнделсе, оның 45 шақырымының облыстық маңызы бар, ал қалған 71,91 шақырымы – аудандық маңызы бар автомобиль жолдары.
2025 жылы ауданда 1 млрд теңгеден астам қаржыға жалпы ұзындығы 18 шақырым болатын көше, аудандық және облыстық маңызы бар жолдар орташа жөндеуден өтті. Биыл аудандық маңызы бар ауылдық округ орталықтарына қатынайтын жолдарға 100% асфальт төселді. Аудандық маңызы бар, ауылішілік көше жолдарына орташа жөндеу жұмыстары да үнемі жүргізіліп келеді.
Жол мәселесіндегі үлкен жаңалық – 2025 жылы аудан халқы көптен күткен шығыстағы ең маңызды көлік артерияларының бірі, республикалық маңызы бар «Қалбатау – Майқапшағай» автомобиль жолы толық аяқталып, салтанатты түрде пайдалануға берілді.
Ауданда тұрғын үй құрылысы да қарқынды артып келе жатыр. 2023-2024 жылдары қаржыландырудың барлық көзі есебінен 15,5 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді. «Бір қабатты Шығыс» бағдарламасы аясында 2023 жылы – 27 баспана, 2024 жылы 62 баспана салынды.
2025 жылы тұрғын үй құрылысына 268,6 млн теңге қаражат қаралып, 20 баспананың құрылысы басталған болатын. Қазір олардың жартысына жуығы пайдалануға берілді, қалғанының құрылысы аяқталу үстінде.
Ауданда шалғай орналасқан елді мекендерді орталықтандырылған ауызсумен қамтамасыз ету бағытында бірқатар жоба жүзеге асырылуда. 2024 жылы аудан бойынша су және кәріз жүйесі құрылыстарына 615,6 млн теңге қаражат қаралып, 8 жоба жүзеге асырыла бастаған. Оның ішіндегі 3 жобаның бірі 2024 жылы атқарылды, биыл 2 жоба ауыспалы кезеңде. 2025 жылы 6 жобаға 2,1 млрд теңге қаражат бөлініп, игерілуде.
Ауылдар абаттанып, инвестиция тартылды
Ауылдарды абаттандыру жұмыстарына 2023 жылы 149 млн теңге бөлініп, 25 жоба жасалса, 2024 жылы 57 жоба іске асырылды. Биыл 36 жоба бар. Атап айтсақ, ауылдық елді мекендерде балалар ойын алаңы, «стрит воркауттар», шағын футбол алаңдары көптеп салынды.
Ақжар, Құйған, Қарасу, Қабанбай, Жаңаауыл, Маңырақ ауылдық округтерінің бірқатар ауылында шағын футбол алаңдары салынды. Ақжар, Жетіарал ауылдарында «стрит воркауттар» орнатылды. Ақжар, Құйған, Қабанбай, Жетіарал, Тұғыл ауылдық округтерінде балалар ойын алаңы салынды.
Соңғы жылдары ауданның инвестициялық әлеуеті те артып келеді. «Altai Invest 2025» форумы Тарбағатай ауданына жаңа мүмкіндіктер ұсынды. Форум аясында аудан әкімдігі мен «Тарбағатай Агро» арасында құны 1,9 млрд теңгеге, аудан әкімдігі мен «Бенто Технологии KZ» арасында құны 200 млн теңгеге жобалар бойынша меморандумдарға қол қойылды. Бұл жобалар аграрлық секторды жаңғыртуға, өндірістік қуаттарды дамытуға және жаңа жұмыс орындарын ашуға бағытталған.
Ауданымызда жүзеге асырылатын ең үлкен жобалардың бірі – «Қызылқайың» кен орнында 2018-2026 жылдары барлау жұмыстары жүргізілуде. Кен қоры расталған жағдайда, 2027-2028 жылға қарай жобалау, инфрақұрылым жұмыстарын жүргізу жоспарлануда. 2028 жылға қарай комбинаттың құрылыс жұмыстары басталады деп күтілген. Өндіріс толық қуатына қосылған соң 1000 адамды тұрақты жұмыспен қамтиды.
Жобаның мақсаты – кен орнының тереңдігін 600-750 метрге дейін барлап, С2 санаты бойынша қорларды растау, сондай-ақ мыс, молибден, полиметалл және алтын құрамдас кендерді өндіру мен өңдеуді жүзеге асыру. Бұл жоба іске асқан жағдайда жылына 25 млн тонна кен өңдей алатын заманауи тау-кен байыту комбинаты құрылады.