Қоғам қауіпсіздігі құқықтық мәдениеттен басталады

Бүгінде құқықбұзушылықтың алдын алу, қоғамдық бақылауды күшейту сияқты жауапты қызметтерді тәртіп сақшылары мүлтіксіз орындап келеді. Нәтижесінде, Алматы облысында құқықбұзушылық саны азайып келеді.

Нақтырақ айтқанда, Талғар ауданында құқықбұзушы­лық­тар саны өткен жылмен салыс­тырғанда 19 пайызға, қылмыс саны 3%-ға азайған. Қауіпсіздік пен ты­ныштықты қамтамасыз ету үшін по­лиция тарапынан қажетті шара­лар қабылдануда. Аудан көшелеріне бағдар мен бақылауды күшейту мақ­сатында 10 қазаннан бастап Же­дел басқару орталығы іске қо­сыл­ды. Орталықта мыңнан астам камера шығарылған.

Құқықбұзушылық азайды

Алматы облысы Полиция де­пар­таментінің Талғар ауданы ПБ бас­тығы Нұржан Рахметуллаев ау­дан­да полиция жұмысына еніп жат­қан өзгерістерге тоқталып, қа­уіп­­сіздік шараларының жанданып жатқанын атап өтті.

– Талғар ауданында қоғамдық тәр­тіпті бұрынғыдан да күшейтіп, жұмыс тәсілін жаңарттық. Басты назар – профилактика, қауіпсіздік және тұрғындармен байланыс. Же­дел басқару орталығы іске қо­сыл­ғалы бері бақылау күшейді. По­ли­ция нарядтарының маршруттары қайта қаралды. Учаскелік поли­ция­лардың жұмысы жанданғанын айта кету керек. Басты назарда – заң мен тәртіптің сақталуы. Полиция ашық­тықта жедел әрекет етуге жә­не қоғамға қызмет етуге басымдық береді. Аймақта профилактика бел­сенді түрде жүргізіледі, – дейді Н.Рахметуллаев. 

Облыста қауіпсіздік шара­ларын күшейту мақсатын­да азаматтық қоғам өкілдерімен, жас­тармен, тұрғындармен кезде­су­лер өткізіледі. Үй чаттары арқылы бай­ланыс жолға қойылған. Жалпы аудан бойынша 155 көпқабатты үй қамтылған 60-тан астам чат бар. Аймақтағы жол ахуалы да тәртіп сақ­шыларының жіті назарында. Мұнда патрульдік нарядтардың ты­ғыздығы артқан. Олар көңіл кө­теру, ойын-сауық мекемелеріне жа­қын орналастырылған. Құқық­бұзу­шылықтардың алдын алу, шақыртуларға шұғыл ден қоюға ерекше көңіл бөлінеді. 2025 жыл­дың тоғыз айында ауданда мас күй­де көлік тізгіндеген 131 адам ұстал­ды. Полиция бұл бағыттағы жұ­мысын жалғастыра бермек. Тек аза­маттарды заңсыз әрекеттерге бар­мауға, құқықтық тұрғыда сауат­ты болуға, әрбір құқыққа қайшы әрекеттің салдары жауапкершілікке әкеп соғатынын естен шығармауға шақырады. Аудандағы тыныштық пен тұрақтылық – күн-түн демей қызмет атқарып жүрген тәртіп сақ­шыларының тікелей еңбегінің нәтижесі. Полиция қызметкерлері тек қоғамдық тәртіпті қадағалап қана қоймай, әрбір шақыртуға же­дел жетіп, кез келген төтенше жағ­дайдың алдын алуға күш салады. Қауіп-қатерді ерте байқап, құ­қық­бұзушылықты дер кезінде тоқтату олар­дың кәсіби міндеті ғана емес, ел алдындағы азаматтық борышы саналады. Қауіпсіздік саласындағы басты басымдықтардың бірі – полиция қызметінің ашықтығын арт­тырып, халықпен арадағы бай­ланысты. Тұрғындармен сенімді диа­лог орнатып қана қоймай, қауіп­сіздікке ортақ жауапкершілік қалыптастыру да қазіргі қоғамның ең басты талаптарының бірі болып отыр. 

Цифрлық қауіпсіздік – қоғам назарында

Алматы облысында Полиция де­партаментінің қызметкерлері Экономикалық тергеп-тексеру де­партаментінің мамандарымен бір­ле­сіп, қаржылық сауаттылықты арт­­тыру және интернет-алаяқ­тық­тың алдын алу мақсатында түсін­діру жұмыстарын жүргізді. Игі бас­тамаға негізделген іс-шара Ең­бек­шіқазақ ауданы Есік қаласында, Белсенді ұзақ өмір сүру орталығы мен №6 лицей-гимназия базасында өтті. Кездесуге орталықтың қарт­тары, сондай-ақ 9–11 сынып оқу­шылары мен мектеп мұғалімдерінен құралған бас-аяғы 170-ке жуық адам қамтылды.

Алматы облысы Полиция де­пар­таментінің Киберқылмысқа қар­сы іс-қимыл басқармасының жә­не Еңбекшіқазақ аудандық по­лиция бөлімінің қызметкерлері қа­тысушыларға интернет-алаяқ­тық­тың ең кең тараған түрлері, әлеуметтік желілер, банк қосым­ша­лары мен мессенджерлер арқы­лы жасалатын алдау тәсілдері тура­лы айтып берді. Сондай-ақ ин­тер­нетті қауіпсіз пайдалану ережелері мен жеке деректерді қорғау жолдары нақ­ты фактілермен түсіндірілді. Цифрлық технологиялар күнде­лік­ті өмірдің ажырамас бөлігіне ай­нал­ған тұста, интернет кеңістігін­де­гі қауіптер де арта түсті. Солар­­д­ың ішінде ең қауіптісі – киберқылмыс. Бұл – ақпараттық жүйелер арқылы жасалатын заңсыз әрекеттер: аза­маттардың жеке деректерін ұрлау, банк шоттарын бұзу, фишинг хат­тар арқылы алдап ақша иемдену, әле­у­меттік желілерде жалған па­рақ­шалар ашып алаяқтық жасау жә­не басқа да интернет арқылы жү­зеге асатын қылмыстар.

Экономикалық тергеп-тек­серу департаментінің өкіл­дері тыңдаушылардың назарын қар­жылық сауаттылық мә­селе­лері­не, қаржылық ұсыныстардың, ин­вес­тициялар мен онлайн-қарыз­дар­дың шынайылығын тексерудің маңыздылығына аударды.

– Цифрлық технологиялар қар­­қынды дамып келе жатқан қа­зір­гі за­манда абай болу және ақ­па­рат­тандырылған болу аса маңызды. Қауіп­­сіздік ережелерін білу – өзіңіз бен жақындарыңызды алдау әре­кет­терінен қорғаудың ең тиімді жо­лы, – деп атап өтті кездесудің ұйым­­дастырушылары.

Мұндай іс-шаралар тұрақты түр­де өткізіліп, азаматтардың құ­қық­­тық сауаттылығын арттыруға жә­­не интернет пен цифрлық қар­жы қызметтерін жауапкер­шілікпен пайдалануға бағытталған.

Есірткімен күрес күшейді

Қоғамның болашағы – сау ұр­пақ. Сондықтан есірткімен күрес бү­гінде мемлекет пен қоғам үшін ст­ратегиялық басымдық болып отыр. Есірткі бизнесінің тамырына бал­та шабу, оның таралуына тос­қауыл қою және жастарды зиянды әдет­тен қорғау сынды әрекеттер құқық қорғау органдары мен білім ұйымдарының басты міндетіне ай­налғаны қашан. Нәтижесінде, көп­т­еген қылмыс әшкере болып жа­тыр. Соның бірі – Алматы қала­сы­ның арнайы прокурорлары АҚШ-тан тасымалданған есірткі зат­тарының аса ірі көлемдегі конт­ра­бандасы фактісі бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеруді аяқтады.

Қала прокуратурасының мә­лі­метіне сүйенсек, тергеу барысында жа­засын пенитенциарлық меке­ме­де өтеп жатқан сотталған адам Аме­­­рика Құрама Штаттарынан Ал­матыға есірткі құралы – мари­хуа­на мен каннабис сығындысы са­лынған сәлемдемелерді жеткізу арнасын ұйымдастырғаны анық­талды.

«Қылмыстық әрекетке ұйым­дастырушылар, кураторлар, қам­қор­шылар, дропперлер, жасырын бел­гілеушілер және өлшеп орау­шылар тартылған. Жедел іс-ша­ралар нәтижесінде «Жетісу» кеден бе­кетінде салмағы 43 келіні құрай­тын марихуана мен каннабис сы­ғындысы салынған 25 сәлемдеме тәр­кіленді. Олар іс бойынша заттай дә­лелдемелер деп танылды. Тергеу жә­не жедел-іздестіру іс-шаралары­ның кешені, сондай-ақ сот сарап­та­маларының нәтижелері, айып­талушылардың құқыққа қарсы қыз­метін растады», – делінген ақ­паратта.

Барлығы 20 күдікті, оның ішін­де ұлттық қауіпсіздік ор­­га­нының 2 қызметкері және қыл­мыс­тық топтың қызметіне қам­­қорлық көрсеткен ҚР ІІМ ҚАЖК-ның 3 қызметкері ұсталды.

«Іс бойынша айыпталушыларға есірт­кі заттарын контрабандала­ғаны және сатқаны, сондай-ақ лауа­зымдық қылмыстары үшін жауаптылықты көздейтін баптар бойынша айып тағылды. Заңсыз қыз­меттен алынған табысты күдік­тілер жылжымайтын мүлікті, жер учас­келерін және автокөлік құрал­дарын сатып алу жолымен заң­дас­тырған. Соттың санкциясымен 5 пә­терге, 3 құрылысқа, 10 жер учас­кесіне және 44 автокөлік құралына тыйым салынды», – деп жазды Алма­ты қаласының прокура­турасы.

Қылмыстық ісі мәні бойынша қа­рау үшін Қылмыстық істер жө­ніндегі мамандандырылған ауда­на­ралық сотына жолданды. Бұл істің мән-жайы құқық қорғау орган­дары­ның есірткі бизнесіне қарсы күресте жүйелі әрі қатаң шаралар қа­былдап жатқанын көрсетеді. Заң­сыз айналымнан түскен табыс­ты заңдастыру әрекеттері де назар­дан тыс қалған жоқ – күдіктілердің мүлкіне көлемді шектеу қою бұл ба­ғыттағы қылмыстың жазасыз қал­майтынын дәлелдеді. Құзырлы органдардың мәлімдеуінше, қоғам мен азаматтардың қауіпсіздігін қам­тамасыз ету мақсатындағы кү­рес шаралары жалғасады, ал есірт­кі саудасына қатысы бар кез кел­ген тұлға заң алдында жауап бе­реді.

Жуырда Алматыдағы тәртіп сақ­шылары тағы бір қыл­мыстың алдын алды. Полиция де­партаментінің есірткі қылмысына қарсы күрес басқармасы қызмет­кер­лері жедел іс-шаралар барысын­да психотроптық заттарды жасы­рын қойып кету арқылы таратты де­ген күдікпен екі әйелді ұстады. Кү­діктілер айдап жүрген автокө­лік­тен ұнтақ тәрізді зат салынған түйіншектер табылып, тәркіленген еді.

«Интернет арқылы азаматтар­ды, соның ішінде әйелдер мен жас­тарды психотроптық заттарды та­ратуға тарту деректері жиілеп кет­ті. Есірткіні жасырын қойып кету – бас бостандығынан айыру жа­засына әкелетін қылмыс. По­лиция мұндай интернет-топтардың қызметін жүйелі түрде тоқтатып, есірткі айналымына қатысты кез кел­ген дерекке қатаң шара қолда­на­ды», – деді Алматы қаласы ПД есірт­кі қылмысына қарсы күрес бас­қармасының бастығы Мұрат Жұмабаев.

Жалпы, жүргізіліп жатқан кешенді шаралар қоғам қауіп­сіздігін нығайтуға, құқық­бұзу­­­шылықтың алдын алуға және азаматтардың құқықтық мәде­ние­тін арттыруға бағытталған. Тәртіп сақ­шылары заң үстемдігі мен қо­ғамдық тыныштықты қамтамасыз етуді жалғастырып келеді. Қазір құ­қық қорғау органдарының мате­риалдық-техникалық базасы жаңар­тылып, цифрлық қадағалау құралдары кеңінен енгізілуде. Бұл өз кезегінде қылмысқа қарсы кү­рес­тің тиімділігін арттырып, жедел әрекет ету мүмкіндігін күшейтеді. Со­нымен қатар халықпен тығыз бай­ланыс орнату, тұрғындардың се­німін нығайту да маңызды ба­сым­дықтардың бірі болып отыр.

Сымбат БЕГІМБАЙ