Алып кеме әзірленіп жатыр

Алып кеме әзірленіп жатыр
Орал қаласындағы «Зенит» зауыты еліміздегі ең алып кемені құрастырып жатыр. Бұл – тәуелсіз Қазақстан тарихындағы тұңғыш ірі кеме. «Зенит» зауыты 1993 жылдан бері кеме құрастыруды қолға алып, жүргізіп келеді. Сол жылдардан бері тек шағын кемелер құрастырып келсе, осы жолы Қорғаныс министрлігінің тапсырысымен 750 тонналық көпфункционалды алып кемені құрастырып жатыр

Зауыттың іші азан-қазан. У-шу. Бұл жерде ешкім артық сөй­ле­мейді. Тек екі қол ғана қимыл­дайды. Иә, олардың қолы алтын. Се­бебі олар – нағыз еңбек адам­дары. Міне, азан-қазан зауыт іші­мен жүріп өтіп, зауыттың артқы қақ­пасынан ауласына шықтық. Алдымызда үлкен кеме тұр. Биік­тігі шамамен 5 қабатты үйдей бо­лып қалады-ау. Қарасаң көз тоя­ды, сүйсінесің. Қазақстанның, со­ның ішінде аядай ғана Оралда осындай алып кемені құрастырып жат­қаны кеудеге мақтаныш сезі­мін сыйлайды. 

– Бұл – зауыт тарихындағы ал­ғашқы ірі жоба. Бұған дейін 35 ке­ме құрастырдық. Бірақ олар ша­ғын еді, ал мынау – 750 тонналық, – деп сөзін бастай жөнелді бізді кемеге бас­тап барған зауыт директоры Қа­дыржан Мұқанов. – Кеме – шы­нымен алып. Бұл – төрт қабат­тан тұратын кеме, ішінде жедел­саты орнатылып жатыр.

Оралдағы «Зенит» зауыты – Қа­зақстандағы кеме құрас­ты­ра­тын жалғыз кәсіпорын. Бұл жерде 700-дей адам жұмыс істейді. 

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауында: «Өз ши­кі­за­тымыз бен құрал-жабдық­тары­мызды барынша пайдалану, ірі кә­сіпорындарға жапсарлас өнді­ріс­тер ашу маңызды. Біз қай кезде де өндірісті дамытуды жалғастыра береміз» деген еді. 

Бұл сөздің дәлелі осындай ірі зауыттардағы жүзеге асырылып жатқан ірі жобалар болса керек-ті. Зенит зауыты дайындап жатқан алып кеме теңіз аумағындағы ше­кара қызметі үшін әзірленуде. Ке­ме төрт қабаттан тұрады. Оның ішін­де қару сақтайтын орын, асха­насы, жатын бөлмесі, азық-түлік­ке орын, жеделсаты бәрі қарас­ты­рыл­ған. 

– Бұл кеме теңіздегі шекара ты­ныштығын күзететін мамандар үшін әзірленіп жатыр. Еліміздің шекара аумағының тыныштығын күзету – жауапкершілігі мол іс. Біз ке­мені 2023 жылы құрастырып бас­тадық. 2026 жылдың сәуір-ма­мы­рын­да суға түсіреміз. Биыл «Зе­нит» зауытының ашылғанына 84 жыл толады, келесі жы­лы 85 жылдық мерейтойымыз, деп атап өтті «Зенит» зауытының бас директоры Қадыржан Мұқанов. 

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы жылды «Жұмысшы мамандықтары жылы» деп жария­лағаны белгілі. Оны зауыт ұжымы қуана қабылдағанын жеткізді. Себебі бұл жерде жұмыс істейтін 700 адамның 500-і – қарапайым ең­бек адамдары. 

– Президенттің биылғы жыл­ды «Жұмысшы мамандықтары жы­лы» деп жариялағаны біздің жұ­мысымызға дем берді. Біздің ұжым­да негізінен қарапайым жұ-мысшылар еңбек етеді. Бұл – ірі өндіріс ошағы. Сондықтан да жұ­мыс­шылар жылы дегенді естіп қуа­нып қалдық. Еңбек адам­да­ры­на көңіл бөлінгені өндіріске де сер­пін береді. Осы алып кемені құ­растырып жатқан сол – қара­пайым ғана еңбек адамдары, – дейді Қ.Мұқанов.

Андрей Третьяков зауытта 2014 жылдан бері жұмыс істейді. «Зауыт менің екінші үйіме айнал­ды», – дейді. Андрей дайындалып жатқан үлкен кеменің электр желілерін өткізіп жүр. 

AMP

– Мен бірнеше жылдан бері осы зауытта жұмыс істеймін. Бұл – менің екінші үйім. Біздің ұжым үлкен, адам көп. Соған қа­ра­мастан татумыз. Біз – қара­пайым жұмысшымыз. Әркім өз жұмысын істейді. Әр цехта әр жұмысшы әртүрлі бөлшектерді бірі қыздырып, бірі иіп, бірі бірік­тіріп жатады. Соңында осындай кеме секілді ірі жобалар дайын­да­лады, – дейді Андрей өз сөзінде. 

«Зенит» зауыты қазір түрік фир­масына сенімгерлік басқаруына бе­рілген. «Елдегі ең ірі кәсіпо­рын­ды түріктерге беріп қойғаны қалай болар екен» деп ел ағаларының біраз алаңдағанын білеміз.

– Бірақ бұл ірі өндіріс орнына ин­вестордың келуі, керісінше оң нә­тиже береді, – дейді зауыт бас­шы­лығы.

– Инвестор – түрік компания­сы. Қазір келісімшарттар жасалып болады. Зауыттың жұмысы, қыз­­мет бағыты еш өзгермейді. Сол ке­ме құрастырушы зауыт бо­лып қала береміз. Инвестор зауыт­­­ты жаңғыртуды қолына алып жатыр. Біз­дің цехтар әбден ес­кірген, ішін­дегі құрылғылар тозған. Ин­вестор солардың бә­­рін ауыс­ты­рып, жөндеу жүр­гізуге міндеттелді. Инвестордың пай­дасы болады, – деп атап өтті «Зенит» зауытының бас директоры Қадыржан Мұқа­нов. 

Биыл 16 мамырда «Зенит» зауы­ты «Семей» шағын күзет ке­ме­сін салтанатты түрде суға түсір­ген еді. Жаңа кеме Қазақстан Рес­­­­пуб­ли­касы Ұлттық қауіпсіздік коми­те­тінің Шекара қызметінің тап­сы­ры­сы бойынша жасалды. 

Кеме теңіз жағалауын патруль­деуге, браконьерліктің жолын ке­су­ге және теңіз аймағындағы кез келген оқиғаларға жедел қи­мыл жасауға арналған. Оның жо­ғары маневрлік қабілеті қиын жағ­дайларда тез және тиімді әре­кет етуге мүмкіндік береді.

Енді «Зенит» зауыты келесі жы­лы ең ірі кемені суға түсіруге дайын­дап жатыр. 

Жанат ҚАЙЫРҒОЖИНА, Батыс Қазақстан облысы